تجزیه اثرات متقابل ژنوتیپ در مکان برای عملکرد شکرسفید در هیبریدهای جدید چغندرقند

کیفیت و عملکردشکر چغندرقند تحت تاثیر ژنوتیپ، محیط و مدیریت زراعی می باشد. این مطالعه با هدف تجزیه و تحلیل پایداری عملکرد شکرسفید و سازگاری ۱۵ هیبرید جدید چغندرقند حاصل از تلاقی سینگل کراس های مقاوم به بیماری ریزومانیا با شش گرده افشان مقاوم به بیمارگر ریزوکتونیا به همراه دو رقم شاهد داخلی و سه رقم شاهد خارجی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در چهار منطقه کرج، مشهد، میاندوآب و همدان اجرا شد. پس از تجزیه واریانس ارقام، تجزیه پایداری و بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط با استفاده از روش گرافیکی GGE-biplot انجام شد. ارزیابی هیبریدها در مشهد حاکی از مقاومت آنها به بیماری ریزومانیا بود. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که اختلاف معنی داری بین عملکرد شکرسفید ارقام وجود دارد. براساس نتایج تجزیه واریانس، نقش اثر اصلی مکان، اثر متقابل ژنوتیپ × مکان و اثر ژنوتیپ به ترتیب ۵۱/۷، ۹/۰ و ۹/۵ درصد از تغییرات کل واریانس را توجیه کرد. همبستگی بین مکان ها نشان داد که از نظر رتبه بندی و تعیین سازگاری ژنوتیپ ها، متفاوت بودند. بیشترین عملکرد شکرسفید در میاندوآب و پس از آن کرج، مشهد و همدان به دست آمد. بین مناطق همدان و میاندوآب همبستگی مثبت وجود داشت، در حالی که همبستگی منفی بین مکان های مشهد و کرج وجود داشت. براساس مدل GGE بای پلات، ژنوتیپ های G۱۵، G۷ و G۱۰ دارای سازگاری بیشتر و پایدارتر از بقیه ارقام از نظر عملکرد شکرسفید بودند.

کلیدواژه ها:

اثرات متقابل ژنوتیپ × مکان ، بای پلات ، پایداری ، چغندرقند