ارزیابی مقاومت به بیماری زنگ قهوه ای در ارقام محلی و تجاری گندم نان در شرایط مزرعه و با استفاده از نشانگرهای مولکولی پیوسته به ژن های Lr۳۴/Yr۱۸/Sr۵۷

زنگ قهوه ای به عنوان گسترده ترین بیماری زنگ گندم در جهان شناخنه می شود و سهم آن در کاهش عملکرد در بسیاری از نقاط جهان همواره مورد توجه بوده است. شناسایی و استفاده از ژن های مقاومت به عوامل بیماری زای گیاهی در ذخایر توارثی یکی از مهمترین راهکارهای وارد کردن منابع جدید مقاومت به ارقام تجاری اصلاح شده می باشد. در این تحقیق ۸۲ ژنوتیپ متنوع گندم نان شامل ارقام محلی و تجاری گندم جمع آوری شده از کشورهای جنوب غرب آسیا و برخی نقاط دیگر جهان در شرایط مزرعه و همچنین با استفاده از نشانگرهای مولکولی ارزیابی شدند. در ارزیابی مزرعه ای تعداد ۵۶ ژنوتیپ واکنش حساس، ۲۲ ژنوتیپ واکنش نیمه حساس، چهار ژنوتیپ واکنش مقاوم و یا مصون نسبت به بیماری زنگ قهوه ای نشان دادند. واکنش های نیمه حساس تا مصون در دامنه ژنتیکی متنوع مانند ژنوتیپ هایی با منشاء ایران، نپال، پاکستان، ترکیه و هندوستان مشاهده شد. در این رابطه ارقام محلی سهم بسزایی داشتند که نشان دهنده اهمیت مطالعه منابع ژنتیکی موجود در بانک‎های ژن است. نتایج آزمون ژنتیکی ژن Lr۳۴ با استفاده از نشانگرهای مولکولی csLV۳۴، caSNP۴ و caSNP۱۲، تطابق کاملی با هم داشتند و هر سه نشانگر قطعه مربوط به آلل مقاومت را در شش ژنوتیپ نشان دادند. در آزمون ژنتیکی ارقامی از ایران با منشاء CIMMYT و همچنین ژنوتیپ های از هندوستان و ترکیه در بردارنده آلل موثر ژن Lr۳۴ بودند. تنوع مشاهده شده و همچنین ژنوتیپ های حامل ژن مقاومت Lr۳۴ در این تحقیق می توانند کمک موثری در پیشبرد برنامه-های به نژادی برای مقاومت به بیماری زنگ قهوه ای گندم نان در کشور باشند.

کلیدواژه ها:

نوع ژنتیکی ، ذخایر ژنتیکی ، مقاومت گیاه کامل ، نیمه حساس ، نشانگرهای SNP