بررسی روشهای (روانشناسانه) ارزیابی و تحلیل کیفیت و زیبایی شناسی محیط و منظر شهری

زیبایی شناختی به عنوان نظامی متمایز در زمینه علم و فلسفه غرب تا میانه قرن هجده میلادی جایگاه مشخصی نداشت. از قرن هجدهم مفهوم زیبایی شناسی بیشتر جنبه روانشناسانه به خود گرفت و زیبایی در ارتباط با ادراکمطرح گردید و ناظر هم جزئی از عوامل موثر در زیبایی مطرح گردید. ادراک زیبایی یکی از فعالیتهای روح است و این فعالیت رخ نمی دهد مگر در برابر محرکی از عالم خارج. دریافت زیبایی معمولا با سه حالت درونی)لذت ، شگفتی ،ارزش( همراه و از سوی دیگر انسان دارای دو ساحت عاطفی وعقلانی است. سیما و منظر شهری نیز باید نیازهای ساحت های متفاوت حیات انسان را به طور توأمان مد نظر قرار دهد. به طور کلی روش های ارزیابی زیبایی مناظر بهدو دسته ارزیابی ترجیحات مردم)عموما ادراکی( و ارزیابی توسط کارشناسان متخصص)توصیفی( تقسیم بندی می- شود. در مدل های ارزیابی تخصصی، ارزش گذاری بر اساس جنبه های بصری و زیبایی در ذات منظ ر )عینی( انجام میگیرد و در ارزیابی توسط ترجیحات مردم، ارزش گذاری بر مبنای احساس و ادراک افراد نسبت به منظر صورتمیگیرد . در این پژوهش با تدقیق در روشهای ارزیابی مطرح شده در نظریه های موجود و بررسی رابطه عکس العملهای جسمی-روانی انسان و مناظر زیبا، سعی در معرفی ابعاد روانشناسانه ارزیابی کیفیت منظر داریم. واکنشهای فیزیولوژیک-عاطفی که پس از درگیرشدن حواس انسانی در منظر، بازخوردهایی نظیر)کاهش استرس، تغییر ضربان قلب، تغییر حالت مردمک چشم، تغییرات روی پوست و عضلات صورت و ...( را درپی دارد، می توانند به عنوان معیارهایی برای سنجش سه حالت پسازیبایی )لذت، شگفتی، ارزش( مورد استفاده قرار گیرد

کلیدواژه ها:

زیبایی شناسی منظر ، ارزیابی زیبایی ، هویت منظر ، محیط و منظر شهری ، روانشناسی محیطی