تجزیه پایداری عملکرد دانه در ژنوتیپهای نخود زراعی (Cicer arietinum L.) با روش AMMI

به منظور مطالعه پایداری در ارقام نخود زراعی (Cicer arietinum L.)، ۱۰۸ ژنوتیپ در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در ۴ محیط طی سالهای زراعی (۱۴۰۰-۱۳۹۷) در دو منطقه کرمانشاه و مراغه کشت شدند. در تجزیه مرکب داده ها، اثرات ژنوتیپ ۱۲/۵۸ درصد، محیط ۹/۶۲ درصد و اثر برهمکنش ژنوتیپ و محیط ۳۸/۸۹ درصد از تنوع عملکرد دانه را توجیه نمود. در نتایج حاصل از تجزیه مدل اثر اصلی افزایشی و اثر متقابل ضرب پذیر (AMMI)، دو مولفه اصلی اول که حاصل اثر ژنوتیپ و اثرمتقابل ژنوتیپ محیط است، در مجموع ۸۶/۴۰ درصد از واریانس کل را توجیه نمودند . در آزمایشات تجزیه پایداری، عملکرد و پایداری توام در نظر گرفته شد، لذا ژنوتیپهای ۹۴، ۹۶ ، ۱۰۱، ۶۷ و ۱۰۳ دارای پایداری خوب و عملکرد بالا شناخته شدند. ژنوتیپ ایدهآل، از بیشترین پایداری و عملکرد برخوردار بوده که در این پژوهش، ژنوتیپ ۶۰ بعنوان ایداه آل معرفی گردید. در تلفیق روش امی با BLUP (بهترین پیشبینی نااریب خطی) با استفاده از شاخص WAASBY (معیار میانگین وزنی شاخص پایداری) با احتساب وزن به نمود صفات و پایداری، ارقام ۱ ، ۲۶ و ۱۰۱ از بیشترین شاخص همزمان پایداری و عملکرد برخوردار بودند و همچنین محیط شماره ۱ (مراغه-سال(۱ بعنوان ناپایدارترین (با بیشترین مقدار مطلق شاخص (IPCA۱ و محیط شماره ۴ (کرمانشاه-سال(۳ نیز پایدارترین محیط (با کمترین مقدار (IPCA۱ شناخته شدند.

کلیدواژه ها:

AMMI ، IPCA ، ژنوتیپ ایده آل ، .BLUP