بررسی ابعاد بدن و تاثیر عوامل محیطی بر صفات بیومتری در گوسفند کردی خراسان

در اصلاح نژاد گوسفند صفات بیومتری از ارزش ویژه ای برخوردار بوده و در نژادهای گوشتی سرعت رشد و تیپ بدن به عنوان شناسه های گزینش ارزشمند در برنامه انتخاب به شمار می آیند. در ایران بررسی عملکرد گوسفند از طریق اندازه گیری وزن بدن یکی از عملی ترین روش ها است ، اما عوامل بازدارنده زیادی برای اجرای بهینه انتخاب وجود دارد. این عوامل نه تنها در ایران بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر هم که در آنها شرایط محیطی و مدیریتی اجازه اندازه گیری آسان وزن را در گوسفندان نمی دهد، باعث ایجاد مشکلاتی می شود.. لذا اهمیت بررسی ابعاد بدن و عوامل محیطی موثر بر این صفات مشهود می گردد. هدف از این پژوهش ، تعیین اندازه های بدن وبررسی اثر عوامل محیطی مختلف شامل جنس ، نوع تولد و سال تولد بر صفات بیومتری گوسفند کردی شمال خراسان بود. بدین منظورپژوهش حاضر، برروی ۶۵۸ راس از گوسفندان نژاد کردی مرکز پرورش و اصلاح نژاد گوسفند کردی واقع در استان خراسان شمالی درفاصله ۱۰ کیلومتری شهرستان شیروان در گستره شمالی شرق ایران بین ۵۷ درجه طول شرقی و ۴,۳۷ درجه عرض شمالی و در فصول بهار، تابستان و پائیز سال ۱۴۰۰ انجام شد. اطلاعات شجره و سایر اطلاعات شامل اوزان بدن ، جنس ، نوع تولد و سال تولد از رکوردهای ثبت شده در ایستگاه استخراج شد. برای بررسی تاثیر سال ، جنس و نوع تولد حیوان بر صفات مورد مطالعه از روش مدل های خطی عمومی (GLM) و نرم افزار SAS استفاده شد. بیشترین و کمترین ضریب تغییرات صفات بیومتری به ترتیب مربوط به عرض گوش (۶۱/۷ %) و عرض کپل (۹۸/۲۰%) بود. جنس و سال تولد اثر معنی داری بر صفات بیومتری داشت (۰۰۰۱/۰.( P< میانگین حداقل مربعات ارتفاع جدوگاه ، ارتفاع ناحیه کپل ، عرض سر، عرض قفسه سینه ، محیط دور سینه ، محیط دور شکم ، محیط استخوان کانن ، طول مورب بدن ، عرض شکم ، عمق کپل ، محیط ساق پا و محیط ران در دام نر بیشتر از دام ماده بود در حالی که طول سر، طول گوش ، عرض گوش ، طول گردن ، عرض کپل ، طول کپل و عرض استخوان پین در دام ماده بیشتر از دام نر به دست آمد. اثر نوع تولد روی هیچ یک از صفات بیومتری معنی دار نبود. به طور کلی سال تولد و جنس حیوان بر عملکرد صفات بیومتری در گوسفندان نژاد کردی شمال خراسان اثر معنی داری داشتند که نشان دهنده اهمیت عوامل محیطی شناخته شده در تغییر واریانس فنوتیپی صفات مورد مطالعه می باشد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که عوامل محیطی در بروز استعداد ژنتیکی گوسفندان کردی شمال خراسان نقش مهمی ایفا می نمایند بنابراین تفکیک دقیق اثرات محیطی از اثرات ژنتیکی ، محققین را در جهت صحت هرچه بیشتر برآوردهای ژنتیکی یاری خواهد نمود.

کلیدواژه ها:

گوسفند کردی ، صفات بیومتری ، ابعاد بدن ، عوامل محیطی ، اثرات ثابت