تحلیل شدت و دوره بازگشت سیلاب های ناگهانی تحت شرایط تغییر اقلیم

سیلاب به عنوان یکی از مهمترین حوادث غیرمترقبه و همچنین یک عامل تهدیدکننده و مخرب اجتماعی و اقتصادی درجهان، هم هساله خسارات جانی و مالی جبرا ن ناپذیری را به بار میآورد. مدیریت سیلاب و پی شبینی میزان گسترش آن،مهمترین و ضروری ترین بخش مهار و کنترل آن محسوب می شود . تغییر اقلیم یک اصطلا ح کلیدی برا ی تغییر پدیده هایآب و هوایی در سراسر جهان است که با افزایش دمای متوسط جهانی همراه است. در این پژوهش اثرات تغییر اقلیم برروند افزایش یا کاهش سیلاب های ناگهانی در دوره های آینده موردمطالعه قرارگرفته است. در ابتدا با استفاده از مدلHEC-HMS به مدل سازی بارش رواناب در حوضه بالادست زاینده رو د (زیرحوضه اسکندری) پرداخته شده که نتایجمدل سازی نشان دهنده دقت مناسب در کارآیی شبیه سازی برای آینده را دارد. از طرفی از شش مدل GCM برای بررسیتغییرات اقلیمی در دوره ۱۰ ساله بر اساس سه سناریوی تغییر اقلیم یعنی RCP۲.۶ ، RCP۴.۵ و RCP۸.۵ بر اساسنسخه پنجم استفاده شد. بر اساس دقت مدل های GCM در پیش بینی پارامترهای بارش و دما ، مدل ها وزن دهی و پس ا زآن با به کار گرفتن داده ها ی GCM سناریوهای تغییر اقلیمی ساخته شدند. به منظور ریزمقیاس نمایی داده های روزانهبارش و دما از مدل LARS-WG استفاده شد. درنهایت به منظور استخراج و تحلیل دبی حداکثر سیلاب های ناگهانی،داده های دما و بارش به دست آمده به مدل شبیه ساز وارد و رواناب حاصله با استفاده از روش POT مورد تحلیل قرارگرفت. نتایج شبیه سازی سیلاب های ناگهانی برای زیرحوضه اسکندری در دوره بازگشت ۱۰ ساله نشان میدهدبحرانی ترین سناریو برای RCP۸.۵ است که دبی اوج لحظه ای برای زیرحوضه اسکندری برابر ۳۶ متر مکعب بر ثانیه رانشان می دهد. بعد از آن RCP۲.۶ با دبی اوج حداکثر ۵ / ۳۳ مترمکعب بر ثانیه و پس از آن RCP۴.۵ با دبی اوج ۶ / ۳۰مترمکعب بر ثانیه قرار دارد که این عدد برای دوره تاریخی برابر ۷ / ۳۲ متر مکعب بر ثانیه است.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، سیلاب های ناگهانی ، مدلهای GCM ، زیرحوضه اسکندری