بررسی روند تغییرات تبخیر از سطح آزاد آب در شرایط تغییر اقلیم آینده با استفاده از مدل MLR-E_pan (مطالعه موردی: مخزن سد شهید عباسپور)

در این پژوهش، چشم انداز آتی تبخیر از سطح آزاد آب در مخزن سد شهید عباسپور با استفاده از مدل رگرسیونی تشت تبخیر (MLR-E_pan) و با به کارگیری روش ریزگردانی LARS-WG۶ و خروجی مدل HadGEM۲-ES، تحت سناریوهای انتشار RCPs برای سه دوره زمانی ۲۰۴۰-۲۰۲۱، ۲۰۶۰-۲۰۴۱ و ۲۰۸۰-۲۰۶۱ بررسی گردید. براساس نتایج آزمون من-کندال از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۸۰ و تحت سناریو RCP۲.۶، روند تغییرات سالانه دمای حداقل، دمای حداکثر و تبخیر-تعرق حوضه آبریز کارون افزایشی غیر معنی دار است؛ اما تحت الگوهای انتشار RCP۴.۵ و RCP۸.۵، روند سالانه پارامترهای مذکور در سطح معنی داری ۰/۰۱ افزایشی می باشد. براساس آماره شیب سن، میزان افزایش دمای حداقل و حداکثر در سناریوی بدبینانه (RCP۸.۵) و برای دوره ۶۰ ساله آینده، به ترتیب ۳ و ۳/۲ درجه سانتی گراد و برای متغیر تبخیر-تعرق، ۱۵۷/۷ میلی متر پیش بینی می شود. صحت دقت مدل رگرسیونی تشت تبخیر در دوره پایه توسط نتایج آزمون فرضیات، مورد تایید قرار گرفت؛ به طوری که ۸۷% تغییرات تبخیر از تشت توسط سه متغیر دمای حداقل، دمای حداکثر و تبخیر-تعرق تبیین می شود. یافته های تحقیق نشان می دهد که در دوره های آتی و براساس هر سه الگوی واداشت تابشی، متوسط سالانه تبخیر سطحی از مخزن سد شهید عباسپور از ۷/۲ تا ۲۰/۲ درصد در مقایسه با دوره مشاهداتی افزایش خواهد یافت. در دوره ۲۰۸۰-۲۰۲۱ و تحت سناریو RCP۲.۶، روند سالانه تبخیر از سطح آزاد آب، افزایشی است؛ اما این روند افزایشی، معنی دار نمی باشد؛ درحالی که تحت سناریوهای RCP۴.۵ و RCP۸.۵، روند افزایشی در سطح معنی داری ۰/۰۱ مورد تایید قرارگرفته است. براساس تخمین گر شیب سن، حجم افزایش تبخیر از سطح مخزن در افق شصت ساله آینده و تحت سناریوهای موردبررسی به ترتیب ۱/۴، ۱۹/۱ و ۳۱/۹ میلی متر پیش بینی می شود؛ لذا با توجه به شرایط اقلیمی آینده، ضروریست با برنامه ریزی صحیح و اتخاذ تصمیمات درست از تلفات تبخیر در مخازن سدها کم گردد.

کلیدواژه ها:

تغییر اقلیم ، تبخیر از سطح آزاد آب ، مدل MLR-E_pan ، سناریوهای انتشار RCPs ، مخزن سد شهید عباسپور