واکاوی شاخصه نور در کالبد معماری و اثربخشی آن در انتقال معنویت در انسان (نمونه موردی : مساجد دوران ایلخانی و صفوی )

مساجد به عنوان مهمترین بناهای معماری اسلامی شناخته شده اند. از آنجایی که اهمیت نور و بهره گیری از آن در معماری اسلامی و شکل دهی به فضاهای داخلی ، از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است با ظهور اسلام بر اهمیت و بهره گیری از نور در بناها، بخصوص در مساجد، افزوده شد . همچنین حس معنویت در بناهای معماری گذشته ، ازجمله مساجد، اولویت معماران و سازندگان آن دوران بود و با به کار گیری هوشمندانه از مولفه ی نور (بخصوص نور طبیعی )، این فضا هارا سرشار از حس معنویت و تجلی الهی قرار داده بودند. متاسفانه در مساجد دوره جدید خلق چنین مساجدی با حس معنویت و استفاده از نور طبیعی و بهره گیری از آن تنزل یافته و ازاهمیت نقش نور در القای حس معنویت غفلت شده است . ازاین رو مرور این امر مهم در معماری امروز اهمیت ویژه ای دارد. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی و با مطالعه مولفه ی نور در معماری دو دوره ایلخانی و صفوی و همچنین بررسی نقشه ها، اسناد و مدارک مربوط به مساجد دو دوره مذکور و تحلیل و مقایسه آن ها انجام شده است . نتایج حاصل از این تحقیق کمک خواهد کرد که نقش این عنصر مهم در طراحی های امروزی بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

نور ، معماری ، مسجد ، صفویه ، ایلخانی