اولویت بندی واحدهای همگن مناظر طبیعی به روش آنتروپی شانون-ویکور (مطالعه منطقه حفاظت شده البرز مرکزی تحت مدیریت استان البرز)

شناسایی واحدهای همگن، یکی از فرازهای مهم در برنامه ریزی و مدیریت سرزمین است. از این رو در این پژوهش جهت تعیین واحدهای همگن منظر که پایه مطالعات ارزیابی و زیباشناسی مناظر را تشکیل می دهد؛ ابتدا از طریق مرور منابع، معیارها و شاخص های مورد استفاده تشخیص واحد همگن شناسایی شد. سپس بر این اساس و با توجه به مقیاس مطالعه و شرایط منطقه مورد مطالعه، شاخص های مورد استفاده برای تشخیص واحد همگن و نقشه سازی با هدف ارزیابی منظر انتخاب شد. پس از آن به تهیه نقشه هر یک از آن ها پرداخته شد و از طریق همپوشانی آن ها نقشه واحد همگن منظر تهیه شد. در نهایت اولویت بندی واحدهای همگن منظر براساس سه معیار فاصله تا شبکه دسترسی، فاصله تا سکونتگاه های روستایی و فاصله از محدوده های غیر قابل دسترسی به منظر با استفاده از روش آنتروپی شانون – ویکور صورت گرفت. شاخص های تشخیص واحد همگن شامل ارتفاع، شیب، منظر گیاهی، قابلیت دید روستا، قابلیت دید رودها اصلی و فصلی، ریختار زمین و خاک، تیپ و تراکم پوشش گیاهی بود. تلفیق مکانی نقشه شاخص ها منجر به شناسایی۹۱۳ واحد همگن منظر در قالب ۱۴۷ ترکیب مختلف شد. نتایج نشان داد ۱۸ درصد مساحت منطقه، برای ارزیابی زیباشناختی با هدف گردشگری مناسب است. اولویت بندی با روش آنتروپی-ویکور نشان داد، حدود ۱۰ درصد واحدهای همگن شناسایی شده بالاترین اولویت برای ارزیابی زیباشناختی با هدف گردشگری دارد. یافته های این پژوهش نشان داد، با کاربرد شاخص های مکانی مرتبط با ارزیابی منظر، می توان واحد ارزیابی مستقلی برای بررسی های منظرشناسی در برنامه ریزی سرزمین بویژه برای اهداف طبیعت گردی، شناسایی نمود.

کلیدواژه ها:

سیمای سرزمین ، ارزیابی منظر ، زیباشناسی منظر طبیعی ، آنتروپی-ویکور ، منطقه حفاظت شده البرز مرکزی