بررسی نقش تنوع معیشتی جوامع جنگل نشین در سازگاری با تغییرات اقلیمی (مطالعه موردی جنگلهای پیرانشهر و سردشت )

جنگل ها به عنوان یکی از عوامل مهم تابآوری جوامع در مقابل تغییرات اقلیمی و خشکسالی شناخته می شوند. در این بین نقش جنگل های زاگرس در معیشت و اقتصاد جوامع روستایی و جنگل نشین ، بسیار پررنگ است . تخریب روز افزون اکوسیستم جنگلی زاگرس در سالهای اخیر ضرورت مطالعات در این حوزه را جهت ارتقای تابآوری جوامع ساکن در این محدوده که تاثیرات فراوانی از تغییرات اقلیمی پذیرفته است ، نشان می دهد. این پژوهش در محدوده جنگلی شهرستانهای سردشت و پیرانشهر در جنوب استان آذربایجان غربی با هدف تمرکز بر شناسایی استراتژی های معیشتی جوامع روستایی در وضعیت تغییرات اقلیمی و میزان آسیب پذیری از آن و مقابله با آسیب های اقتصادی تغییرات اقلیمی از طریق خدمات مبتنی بر اکوسیستم به ویژه جنگل و مرتع از طریق ارزیابی کیفی و کمی صورت گرفه است . نتایج پژوهش نشان می دهد کشاورزی و باغداری (۴۲ درصد) درصد بالایی از درآمد خانوارهای روستایی منطقه را به خود اختصاص می دهد و پس از آن دامداری (۲۸ درصد)در مرحله دوم قرار دارد. درآمد حاصل از جنگلها و مراتع نیز بیشتر از محل علوفه ، هیزم، بذر بلوط و جمع آوری میوههای جنگلی بود که حدود ۲۵ درصد از سبد معیشت را شامل می شد، سایر منابع درآمدی نیز ۵ درصد معیشت خانوارها را تشکیل می دهد. نتایج پژوهش نقش مهم درآمد حاصل از محصولات فرعی و خودمصرفی این محصولات را در اقتصاد خانوار و ایجاد معیشت جایگزین نشان می دهد. البته بیش از ۷۰ درصد درآمد ناشی از محصولات فرعی در اقتصاد معیشتی به مصرف خانوار رسیده و بقیه درآمد از محل فروش محصولات جنگلی بدست می آید. مطالعه حاضر دیدگاه مهمی در مورد تاثیر منابع طبیعی برای تنوع بخشی به معیشت جوامع و جایگزین اصلی معیشت جوامع اطراف این منابع است که انتخابهای محدودی برای معیشت خودشان دارند، ارائه می دهد.

کلیدواژه ها:

تاب آوری ، تغییرات اقلیمی ، زاگرس ، جوامع روستایی ، معیشت جایگزین .