پایش بلند مدت خشکسالی های ارومیه با استفاده از شاخص کمبود توام

پایش و پیش­بینی خشکسالی­ها، بویژه تعیین دقیق زمان شروع و تداوم آن، اهمیت ویژه­ای در مدیریت منابع آبی و برنامه­­ریزی جهت کاهش اثرات مخرب خشکسالی دارد. در این مطالعه خشکسالی­های هواشناختی ارومیه در دوره آماری۲۰۱۱-۱۹۵۱ با استفاده از شاخص کمبود توام (JDI) و شاخص بارش استاندارد شده متداول (SPI) و شاخص SPI اصلاح شده () مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که استفاده از شاخص  تا حدود زیادی معایب SPI متداول را برطرف می­کند و تغییرات فصلی بارش را در محاسبه شاخص SPI لحاظ می­نماید. با این حال شاخص  نیز همانند شاخص SPI متداول به مقیاس زمانی حساسیت نشان می­دهد، زیرا ممکن است نتایج ناسازگار در مقیاس­های زمانی مختلف ظاهر شود و این موضوع باعث سردرگمی محققان در ارزیابی خشکسالی ها می­شود. برای حل این مشکل از شاخص کمبود توام استفاده شد. شاخص JDI با ایجاد توزیع توام شاخص های  با مقیاس های زمانی ۱ تا ۱۲ ماهه با استفاده از توابع مفصل بدست می­آید. نتایج محاسبه شاخص JDI نشان داد که ارومیه یک سلسله خشکسالی بلندمدت و شدید (۱-JDI<)  را در خلال سال­های ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۱ تجربه کرده است. بطوریکه در این دوره (۲۰۱۱-۱۹۹۶) از کل ۱۹۲ ماه، ۱۰۱ ماه خشک (JDI<۰) بوده است. همچنین دوره­های خشک از شدت بیشتری (نسبت به دوره­های تر) برخوردار بوده­اند. این خشکسالی­ها عواقب زیست محیطی وخیمی از جمله خشک شدن دریاچه ارومیه را بهمراه داشته است.

کلیدواژه ها:

ارومیه ، توابع مفصل ، خشکسالی ، شاخص بارش استاندارد شده (SPI) ، شاخص کمبود توام (JDI