تاثیر آبگریزی خاک بر مشخصات نفوذ در دو خاک لوم رسی و لوم شنی

نفوذ آب در خاک و ویژگی­های آن، در مدیریت آب و خاک مزرعه از جنبه­های مختلف مهم می­باشد. آبگریزی خاک پدیده­ای است که غالبا در خاک­های جنگلی رخ می­دهد و نفوذ را به شدت کاهش داده و تخریب خاک را به شیوه­های مختلف شدت می­بخشد. در تحقیق حاضر از دو خاک غالب منطقه با بافت­های لوم رسی و لوم شنی از اطراف شهرستان کلیبر استان آذربایجان­شرقی نمونه­برداری و به­صورت مصنوعی با اسید استئاریک در پنج درجه مختلف آبگریز شد. شدت آبگریزی به روش آزمون زمان نفوذ قطره آب (WDPT) اندازه­گیری و اثر آبگریزی بر نفوذ تجمعی و ضرایب معادلات نفوذ کوستیاکف و فیلیپ بررسی شد. نتایج نشان دهنده این بود که با افزایش درجه آبگریزی در هر دو خاک مقدار نفوذ تجمعی، متوسط سرعت نفوذ در شروع آزمایش و متوسط سرعت نفوذ نهایی (حاصل از میانگین داده­های نفوذ در سه تکرار) کاهش یافت. با افزایش درجه آبگریزی از درجه یک به درجه پنج مقدار متوسط سرعت نفوذ اولیه از ۳۷/۱ به ۳۱/۰ سانتی­متر بر دقیقه در خاک لوم شنی و از ۵۰/۱ به ۲۳/۰ سانتی­متر بر دقیقه در خاک لوم رسی رسید. همچنین با افزایش درجه آبگریزی از درجه یک به درجه پنج سرعت نفوذ نهایی برای خاک لوم شنی از  ۰۳۷/۰ به ۰۰۰۱/۰ سانتی­متر بر دقیقه و برای خاک لوم رسی از ۰۲۰/۰ به ۰۰۸/۰ سانتی­متر بر دقیقه رسید. افزایش آبگریزی در هر دو خاک بر ضرایب مد­ل­های نفوذ مذکور تاثیرگذار بود. به طوری که ضرایب جذبی خاک (c کوستیاکف و S فیلیپ) بیشترین کاهش در مقابل افزایش آبگریزی را داشتند. ارزیابی مدل­ها نشان داد که مدل کوستیاکف مدل بهتری در مقایسه با مدل فیلیپ برای برآورد میزان نفوذ تجمعی در درجه­های متفاوت آبگریزی می­باشد.

کلیدواژه ها:

آبگریزی ، آزمون زمان نفوذ قطره آب ، مدل فیلیپ ، مدل­ کوستیاکف ، نفوذ تجمعی