اثر شیوه خاک ورزی و مقادیر مختلف کود نیتروژن بر حرکت آب و نیترات در اراضی شمال خوزستان

مدیریت آبیاری، شیوه خاک­ورزی و مدیریت کود نیتروژن، نقش مهمی در خصوصیات فیزیکی و چگونگی حرکت آب و نیترات در نیم رخ خاک دارند.  لذا، این تحقیق با هدف بررسی اثر بی­خاک­ورزی و مقادیر مختلف کود نیتروژن در حرکت نیتروژن معدنی و رطوبت در خاکی با بافت لوم رسی سیلتی در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد با شرایط اقلیمی گرم و نیمه­خشک صورت گرفت.  برای این منظور دو شیوه تهیه بستر بذر شامل روش خاک ورزی مرسوم و بی خاک ورزی هر کدام با سه سطح کود نیتروژن (۱۵۰، ۲۲۵، و ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار) برای کشت ذرت پیاده شد.  کود نیتروژن در هر دو روش خاک ورزی در سه تقسیط آبیاری اول، مرحله چهار برگی و شروع گلدهی ذرت به صورت کودآبیاری استفاده شد.  مقادیر نیترات و آمونیوم خاک قبل و ۱۰ روز پس از کودآبیاری و همچنین پس از برداشت ذرت در لایه های۳۰ سانتی متر تا عمق ۱۲۰ سانتی متر اندازه گیری شد.  مقادیر آب ورودی و خروجی، رطوبت خاک قبل و پس از آبیاری و جرم مخصوص ظاهری خاک اندازه گیری شد.  نتایج نشان داد که جرم مخصوص ظاهری خاک در عمق ۱۰-۰ سانتی متر در ابتدا، اواسط، و انتهای دوره رشد در شیوه بی خاک ورزی تفاوت معنی داری با شیوه خاک ورزی مرسوم نداشت.  مقادیر رطوبت خاک قبل از آبیاری، بیان­کننده بالاتر بودن رطوبت در عمق ۲۰-۰ سانتی متر در شیوه بی خاک ورزی نسبت به روش خاک ورزی مرسوم (به میزان ۳ درصد) بود.  مقادیر آب ورودی و خروجی اندازه گیری شده در دو شیوه خاک ورزی نشان دهنده افزایش مصرف آب در هر آبیاری و کاهش رواناب سطحی در شیوه بی خاک ورزی به دلیل تجمع بقایا در کف جویچه بود.  میزان نیترات خاک در هر دو روش خاک ورزی مرسوم و بی خاک ورزی در لایه ۳۰-۰ سانتی متر بیش ازلایه های بعدی بود که اختلاف معنی داری را در سطح ۱ درصد نشان داد.  روش خاک ورزی تاثیری بر مقدار و حرکت نیترات در لایه های خاک نداشت.  بنابراین مصرف کود در روش بی خاک ورزی و کشت مستقیم در بقایا می تواند به میزان توصیه شده برای روش خاک ورزی مرسوم باشد.  مقدار آمونیوم خاک در مقایسه با نیترات کمتر و مقدار آن در مراحل قبل و پس از هر نوبت کود آبیاری در دو روش خاک ورزی، یکسان بود و از لحاظ آماری تفاوت معنی داری را نشان نداد. 

کلیدواژه ها:

انتقال نیترات و آمونیوم ، بی خاک ورزی ، خوزستان ، ذرت دانه ای ، کود نیتروژن