بررسی اثرات تنش خشکی بر ویژگی های کمی و کیفی اکوتیپ های نخود زراعی در شرایط گلدانی

به منظور مطالعه تاثیر سطوح مختلف تنش خشکی بر اجزای عملکرد ویژگی های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ژنوتیپ های متحمل و نیمه متحمل و حساس نخود زراعی ، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه طرحکاملا تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آب کوهین (دانشگاه تهران) اجرا گردید. عامل اول شامل عدم تنش (کم آبی )، تنش متوسط و تنش شدید و عامل دوم شامل ۱۳ ژنوتیپ بود. نتایج تجزیه واریانس حاکی از معنی داری عامل آبیاری در کلیه صفات به جز تعداد روز تا سبز شدن و عامل ژنوتیپ در کلیه صفات، اثر متقابل ژنوتیپ در آبیاری در صفات میزان کلروفیل ، زیست توده رویشی و زایشی ، وزن تر ریشه و ساقه ، عملکرد ماده خشک دانه ، وزن صد دانه و شاخص برداشت معنی دار شد. بیشترین ضریب تغییرات مربوط به صفات نسبت ساقه به ریشه ، وزن خشک ساقه و ریشه و کمترین آن مربوط به دمای تاجپوش بود. صفات موردبررسی در میزان تنش های مختلف نشان داد که بیشترین درصد تغییر صفت مربوط به زیست توده رویشی ، وزن خشک ساقه ، وزن تر ساقه و عملکرد دانه که دارای بیشترین افت بودند و کمترین تغییرات در اثر تنش مربوط به تعداد روز تا سبز شدن بود. در مقایسه میانگین ها ژنوتیپ متحمل فارس شاهپور ۵۹۳۶ با دمای تاجپوش پایین بیشترین عملکرد زیست توده، وزن تر ریشه ، وزن تر ساقه ، طول ریشه ، وزن صد دانه ، طول ساقه و قطر طوقه در محیط عدم تنش را داشت . ژنوتیپ حساس فارس شاهپور ۳۰۱۵ با دمای تاجپوش بالا عملکرد زیست توده، وزن تر ریشه ، وزن ساقه تر، طول ریشه ، وزن صد دانه و عملکرد ماده خشک پایینی داشت ؛ بنابراین ، این دو ژنوتیپ محکی در آزمایش های بعدی در شناسایی ارقام و ژنوتیپهای متحمل و حساس استفاده می شود و عملکرد زیست توده، طول ریشه ، وزن صد دانه ، وزن تر ریشه و ساقه نیز محکی برای سایر صفات در غربالگری ژنوتیپ هاا است .

کلیدواژه ها:

دمای تاجپوش ، عملکرد ماده خشک دانه ، قطر طوقه ، وزن تر ریشه