ریشه ظهور داعش: یک مدل نظری

داعش به عنوان نمایشی نو از بنیادگرایی اسلامی افراطی، جنایات بسیاری را در مناطق مختلف به بهانه ی احیای خلافت اسلامی مرتکب شده و به عنوان یک بازیگر موثر در روابط بین الملل، نقش فزاینده ای را در معادلات بین المللی کنونی ایفا کرده است. هدف پژوهش، بررسی عوامل داخلی و خارجی ظهور داعش است. فرضیه ی پژوهش این است که داعش یک گروه خشونت زای سیاسی حاصل از عوامل داخلی(نارضایتی های سیاسی و اجتماعی یا نبود دمکراسی)است که توسط عوامل خارجی(قدرت بزرگ امریکا) تقویت شده است. نوع پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد منطقه ی خاورمیانه دارای اعتبارات مهمی همچون نیروی انسانی، تمدن اسلامی، موقعیت ژئوپلتیک و منابع طبیعی است که دول منطقه نتوانسته اند این اعتبارات را مدیریت کنند و تنها از منابع طبیعی در این منطقه استفاده کرده اند که این خود اقتدارگرایی دولت ها در خاورمیانه را نهادینه کرده و نهایتا نبود دمکراسی و توسعه نامتوازن اقتصادی را به دنبال داشته و این موجب محرومیت ذهنی و عینی نیروی انسانی در ابعاد مختلف و در نهایت نارضایتی و تولید، حمایت، تقویت و هدایت داعش شده است. ما، برای رسیدن به این یافته ها، از ترکیب سه نظریه«محرومیت نسبی»، «دولت-ملت سازی ناقص»؛ «برخورد تمدن ها» و معرفی چارچوب مفهومی نوین «اعتبار؛ اعتماد؛ تعامل» استفاده کرده ایم.

کلیدواژه ها:

ریشه داعش ، محرومیت نسبی ، رویکرد دولت-ملت سازی ناقص ، نظریه برخورد تمدن ها ، چارچوب مفهومی اعتبار ، اعتماد ، تعامل