اثر جایگزینی درآمد نفت با مالیات بر رفاه طول عمر با تاکید بر نقش نهادهای حاکمیتی (الگوی نسل های همپوشان)

بهبود کیفیت نهادهای کشور با جذب سرمایه­گذاران، به ارتقاء سطح رشد، توسعه و رفاه اقتصادی منجر می شود. با این وجود این مسئله مطرح است که بهبود کیفیت نهادی در کشور در حال توسعه متکی به درآمد حاصل از فروش منابع نفت، همچون ایران، چه تاثیری بر رشد و رفاه اقتصادی دارد. به دلیل بین­نسلی بودن درآمدهای حاصل از سرمایه­های طبیعی، عدالت حکم میکند که بهره برداری از این منابع با توجه به حقوق بین­نسلی صورت گیرد. از طرفی به دلیل تاثیرپذیری قیمت نفت از تصمیمات سیاستی سایر دولت­ها، کشورهای نفت­خیز در پی یافتن درآمدهای جایگزین مناسب هستند. یکی از موجه­ترین منابع درآمدی دولت برای جایگزینی با فروش منابع طبیعی، درآمد مالیاتی است. هدف مقاله حاضر تحلیل اثر جایگزینی درآمد نفت با مالیات بر رفاه طول عمر در ایران، با توجه به کیفیت نهادها است. بنابراین الگوی اثر درآمد نفت بر شاخص­های نهادی حکمرانی خوب، به روش حداقل مربعات پویا طی سال های ۱۳۹۶-۱۳۷۵ برآورد و رابطه­ای به شکل U معکوس بین سهم درآمد نفت از تولید با شاخص­های نهادی، و رابطه مستقیم بین سهم درآمد مالیات از تولید با آن ها نتیجه گرفته شد. سپس اثر شاخص­های نهادی بر رفاه طول عمر در قالب الگوی نسل­های همپوشان و به روش معادلات به ظاهر نامرتبط برآورد شد. نتایج نشان داد که برخی از شاخص­های نهادی بر رفاه طول عمر اثر مثبت، برخی اثر منفی یا اثر معناداری نداشته­اند. اجرای سناریوهایی برای جایگزینی درآمد نفت با مالیات نشان داد که با اختصاص بخشی از درآمد نفت به صندوق توسعه ملی و افزایش مالیات بر دستمزد، رفاه طول عمر افزایش می یابد.

کلیدواژه ها:

نهادها ، حکمرانی خوب ، نسل های همپوشان ، رفاه طول عمر