مطالعه ریخت سنجی گونه های جنس Epilobium L. از خانواده گل مغربی در ایران

جنس .Epilobium L. از خانواده گل مغربی (Onagraceae Juss.)، در ایران دارای ۱۸ گونه چندساله و علفی می باشد که عمدتا در مناطق مرکزی و شمالی کشور می رویند . چندین گونه آن از نظر ظاهری بسیار شبیه بهم بوده و تشکیل گروه کمپلکسی را درون جنس می دهند که علاوه بر سختی شناسایی گونه ها، روابط میان آنها نیز مشخص نیست . در این تحقیق سعی شده تا با مطالعه دقیق صفات مختلف ریخت شناختی ، ویژگی های مناسب برای شناسایی و گروهبندی اعضای جنس بخصوص گونه های کمپلکس ارائه شود. برای رسیدن به این هدف، اطلاعات ریخت شناختی گونه های مختلف با استفاده از نمونه های جمع آوری شده از مناطق مختلف رویشگاهی و نیز نمونه های هرباریومی ، ثبت گردید. دادهها پس از استاندارد سازی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. آنالیز خوشه ای ۳۷ صفت کمی و کیفی ریخت شناختی روی گونه های مطالعه شده Epilobium، ارتباط گروههای مختلف درون جنس را بوضوح نشان می دهد. براساس نتایج بدست آمده، گونه های جنس اپی لوبیوم در دو گروه مجزا دسته بندی می شوند که این دو گروه منطبق بر دو سکشن مطرح شده در فلورا ایرانیکا می باشند. همچنین جهت تعیین متغیرترین صفات از روش آماری تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) استفاده شد. چهار مولفه اول، بیش از ۷۲ درصد کل واریانس را توجیه می کنند. در مولفه اول که حدود ۴۲ درصد کل واریانس را توجیه می کند، اندازه هیپانتیوم، گلبرگ و کاسبرگ، اندازه و شکل لوبهای کاسبرگ، شکل برگ، حاشیه برگ و شکل کلاله دارای بیشترین ضریب همبستگی می باشند. طبق نتایج بدست آمده، صفات مربوط به ساختار زایشی در شناسایی گونه ها اهمیت بیشتری دارند. در نهایت ، یک کلیدشناسایی جدید ارائه شد که در آن سعی شده از صفاتی استفاده گردد که غالبا روی نمونه های هرباریومی حفظ می شوند.

کلیدواژه ها:

اپی لوبیوم ، آنالیز خوشه ای ، ریخت سنجی ، گل مغربی