مطالعه آزمایشگاهی تاثیر ایجاد میان بر بر مشخصات هندسی و هیدرولیکی رودخانه های پیچان رودی، مطالعه موردی: رودخانه شلما نرود در استان گیلان

یکی از مهمترین معضلاتی که مهندسی رودخانه با آن مواجه است، مسأله فرسایش و رسوبگذاری در بستر و سواحل رودخان هها م یباشد. این پدیده دررودخانه های آبرفتی، عمیق و کم عرض دائمی به شکل پیچا نرودی و در رودخان ههای عریض و فصلی و کم عمق به صورت شریانی شدن بروز پیدا می نماید. در رودخانه های پیچان رودی، در ادامه فرآیند تکاملی پیچان رود، ساحل مقعر با رسوبگذاری ممتد توسعه یافته و دو انحناء موج سینوسی شکل پیچانرود به یکدیگر نزدیک شده و در یک سیلاب، دیواره دو انحناء از بین رفته با ایجاد میان بر طبیعی، رودخانه مسیر جدیدی را ایجاد می نماید و بخش هلالی شکلی از رودخانه که به آن دریاچه شاخه گاوی گفته می شود، از آن جدا می گردد. با تغییر مسیر رودخانه، الگوی جریان در بالادست و پایی ندست میا نبر دس تخوش تغییرات فراوان خواهد شد. با توجه به اینکه، امروزه با توسعه اراضی حاشیه رودخان هها، هرگونه تغییر مسیر رودخانه و نیز تخریب سواحل باعث بروز خسارات مالی و تبعات اجتماعی متعددی خواهد شد، در تحقیق حاضر اثرات ایجاد میا نبر در بازه ای از رودخانه شلما نرود در محدوده روستای دریاکنار بصورت آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. برای این منظور میکرومدلی از بازه مورد مطالعه با مقیاس 1:700 طولی و 1:60 ارتفاعی با نسبت کجی 11/7 ساخته شد. سپس میان بری در بازه ای از محدوده مورد مطالعه که حداقل تغییرات تراز بستر را دارد، ایجاد و اثرات آن بر تراز بستر و سطح آب و نیز میزان فرسایش در بخ شهای مختلف مورد بررسی قرار گرفت مقایسه های بعمل آمده نشان داد با حذف بخشی از مسیر رودخانه، عل یرغم تغییرات ناچیز تراز بستر رودخانه در ابتدا و انتهای مسیر میان بر، به دلیل کاهش افت انرژی در رودخانه، بخشی از بازه بالادست دچار فرسایش می گردد.

کلیدواژه ها:

پیچان رود ، میان بر ، میکرومدل ، قوس رودخانه ، شلما نرود