نقش عوامل انسانی بر میزان تغییرات رودخانه ی کنجانچم در اثر سیلاب شدید سال ۱۳۹۴ ایلام

سیلاب های شدید یکی از فاجعه بارترین حوادث طبیعی محسوب شده که می توانند منجر به تغییرات مورفولوژیکی قابل توجهی ناشی از فرسایش و فرآیند رسوب گذاری در چشم انداز منطقه شوند. تجاوز انسان ها به حدود بستر و حریم رودخانه ها عموما باع ایجاد تغییرات گسترده در ریخت و وضعیت هندسی رودخانه ها می گردد. این مقاله با هدف بررسی نقش عوامل انسانی در تغییرات بستر حوضه ی آبخیز کنجانچم بر اثر سیلاب شدید سال ۳۰ ایلام می پردازد. بدین منظور ابتدا رودخانه های بالادست کنجانچم در مقیاس بازه مورد بررسی قرار گرفته و تغییرات عرضی آن با استفاده از تصاویر ماهواره ای IRS و تصاویر گوگل ارث با بازه ی زمانی قبل و بعد سیلاب برآورد گردید و با استفاده از پیمایش میدانی علاوه بر تعیین بازه ها از نظر وضعیت حفاظت شدگی، تمامی عوامل انسانی در مسیر بازه های مورد مطالعه شناسایی شده و به صورت یک متغیر کمی تعریف شد. در نهایت تاثیر عوامل انسانی از نظر گسترش عرضی بر بازه های مورد مطالعه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که گسترش عرضی در ۳۷ بازه رخ داده که بیشترین آن (۲۹m) مربوط به بازه ی ۱۳ از رودخانه گلگل و کمترین آن (۳m) مربوط به بازه ۳۰ از رودخانه ی اما است. از طرفی مطالعه درصد عوامل انسانی در مسیر بازه های مورد مطالعه نشان داد در بازه هایی که با بیشترین تغییرات عرضی همراه بودند (۱۲، ۱۳ و ۱۴) هیچ عارضه ی انسانی وجود نداشته و در بازه های ۴ از رودخانه ی گل گل و بازه ی ۳۰ رودخانه اما که کمترین گسترش عرضی را داشتند عوامل انسانی به ترتیب در طول ۳۵ ٪ و ۴۷ ٪ بازه های ذکر شده قرار داشتند.

کلیدواژه ها:

سیلاب شدید ، عوامل انسانی ، گسترش عرضی ، حوضه ی کنجانچم