مکان یابی مراکز تندرستی و سلامت با استفاده از روشAHPدر محیط سیستم اطلاعات جغرافیاییGIS(مطالعه موردی:شهراردبیل)

مقدمه: استقرار هر کاربری شهری در موقعیت فضایی - کالبدی خاصی از سطح شهر، تابع اصول و قواعد خاصی است که در صورت رعایت شدن به موفقیت و کارایی عملکردی آن عنصر در همان مکان مشخص خواهد انجامید. در خصوص خدمات شهری، موقعیت و مشخصات زمین، سازگاری و ناسازگاری کاربری ها، تراکم و شعاع عملکردی و آب و هوا در مکان یابی جهت طراحی و ساخت تاثیر گذار هستند(عظیمی دلارستاقی، . (۱۳۹۳ هدف این پژوهش شناسایی و مکان یابی مرکز تندرستی و سلامت شهر اردبیل می باشد . روش کار: در این پژوهش ابتدا معیارها و زیرمعیارهای تاثیرگذار در مکان یابی یک سایت مناسب برای مرکز تندرستی و سلامت شناسایی شد و سپس به دلیل تفاوت در میزان تاثیرگذاری شاخص ها، ۱۲ نفر از متخصصان مرتبط با رشته های تندرستی و سلامت، تربیت بدنی، جغرافیا، معماری با استفاده از تکنیک (AHP) به مقایسه زوجی این مولفه ها پرداختند و وزن نهایی هر یک از آنها محاسبه شد. با توجه به تعداد معیارها و وزن های نهایی زیرمعیارها، لایه هایی اطلاعاتی در محیط (GIS) ایجاد شد و برای انتخاب سایت مناسب مرکز تندرستی و سلامت در شهر اردبیل تجزیه وتحلیل گردید. نتایج : نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطلاعاتی، به عنوان سایت مستعد برای ایجاد مرکز تندرستی و سلامت شهر اردبیل محدوده هایی را پیشنهاد نمود. دو محدوده از بین محدوده های مختلف مشخص گردید، محدوده اول واقع در محل پادگان اردبیل ( بعلت دسترسی مناسب و پیشنهاد تغییر کاربری پادگان به کاربری جدید یا همان مرکز تندرستی و سلامت) و محدوده دوم در مجاورت حمام تاریخی پیرزرگر( محدوده خیابان امام علی (ع)) قرارگرفته است. بحث: مکان یابی بهینه سعی دارد تا با قانونمند کردن شاخص ها و عوامل تاثیر گذار در تصمیم گیری و ارائه راه کارهای منطقی، تصمیم گیران و برنامه ریزان را در انتخاب مکان های مناسب برای انجام فعالیت ها یاری رساند(صالحی و رضاعلی، .(۱۳۸۵ انتخاب بهترین مکان دارای مزایایی مانند آسایش کاربران، بهبود کارکرد زمین پیشنهادی، حداقل بودن اثرات نامطلوب محیطی و ... هست. برای احداث مرکز تندرستی و سلامت در این پژوهش از ۳۳ معیار با وزنهای مشخص شده (دسترسی: -۰/۲۵۳ همسایگی های سازگار: -۰/۲۴۳ همسایگی های ناسازگار: -۰/۱۸۵ تراکم جمعیت: -۰/۱۷۲ قیمت زمین: (۰/۱۴۶ استفاده شده است؛ که دسترسی اصلی و هم جوار با کاربری های سازگار بیشترین وزن را به خود اختصاص داده اند، بنابراین مکان های درنظرگرفته شده برای مرکز تندرستی و سلامت شهر اردبیل ازنظر پارامترهای ذکرشده مناسب می باشند. نتیجه گیری: نقاط مکان یابی شده در مطالعه حاضر در صورت توجه برنامه ریزان شهر اردبیل مناسب احداث مرکز تندرستی و سلامت می باشد.

کلیدواژه ها:

مکانیابی ، سیستم تحلیل اطلاعات جغرافیاییGIS ، مرکز تندرستی و سلامت ، شهر اردبیل.