بازشناسی تاثیر آب بر شکل گیری شهرهای کهن به منظور دست یابی به راهکارهای توسعه شهری پایدار(نمونه موردی:میبد و اصفهان)

در گذشته شهرهای ما بهترین پایداری اکولوژیکی را متجلی ساخته اند. توجه به مفاهیم اکولوژیکی و محیطی نظیر آب، خاک، پوشش گیاهی، توسعه سازگار با طبیعت، جهت گیری ساختمان ها و معابر با توجه به زاویه تابش و جهت باد، و..همگی از ابعاد پایداری اکولوژیک در شهرهای ایران هستند. در این میان شکل گیری شهرهای تاریخی ایران ورشد و توسعه آنها از دیرباز با توجه به دسترسی به منابع آب چه در رابطه ساختاری میان آب و شهر و چه در استفاده آب در پیکره بناها و سیمای شهر صورت پذیرفته و گاه این عنصر استخوان بندی اصلی شهر را شکل می داده است. برای این منظور گاه از آب های سطحی زمین(دریا، رودخانه و دریاچه) بهره مند شده و گاه با استفاده از آب های زیرزمینی واحداث قنات بر این مهم فائق می آمدند.در بسیاری از شهرهای کویری همچون یزد، میبد، نائین بافت محلات با شبکه آبیاری هماهنگ بوده و شبکه خطوط منازل و محلات از همان شبکه آبیاری پدید آمده است.همچنین شهرهایی چون اصفهان و شوشتر نمونه های بسیار متعالی از همزیستی شهر و آب به شمار می روند که آب ها کارکردهایی علاوه بر کارکرد اصلی داشته اند.اما امروزه رشد جمعیت و به تبع آن افزایش نیاز به مواد غذایی، فشار مضاعفی را بر منابع آب اعمال کرده که بی شک شایسته مطالعه می باشد. از اینرو در راستای دسترسی به راهکارهای نوین مدیریت آب در مناطق خشک و نیمه خشک در آینده و ارائه برنامه های توسعه پایدار، تأکید بر میراث و بهره گیری از تجربه های جوامع ساکن در این مناطق از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از منابع و اسناد کتابخانه ای با هدف شناسایی ابعاد اکولوژیک در پایداری شهرهای ایران، به مطالعه تاثیر آب در شکل گیری بناها و ساخت شهرهای کهن و شناخت تاثیر و تاثرات عامل آب به صور مختلف (آب های زیرزمینی، آب های سطحی)به صورت قنات ، رود و شبکه های آبرسانی بر مورفولوژی و شکل گیری شهرهایی پایدار از طریق بررسی دو شهر میبد و اصفهان، پرداخته تا بتواند از آن به عنوان راهکاری موثر در جهت تحقق اهداف پایداری در توسعه شهرهای امروز استفاده کند

کلیدواژه ها:

آب ، شکل گیری شهرها ، معماری ، پایداری