تاثیر ارتفاع بر خصوصیات مورفولوژیکی گیاه شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.) در مناطق مختلف غرب کشور

گیاهان دارویی حاوی تعداد زیادی ترکیبات طبیعی با خواص دارویی بوده که عصاره آنها از دیرباز برای درمان بیماریهای مختلف استفاده میگردید. شیرین بیان (Licorice) از خانواده پروانه آسا، با داشتن مواد بسیار با ارزش دارویی یکی از مهمترین گیاهان دارویی بومی ایران است. این گیاه در مناطق مختلف کشور به صورت خودرو رویش میکند. متاسفانه به علت برداشتهای بی رویه، این گیاه در معرض خطر جدی قرار دارد . هدف از این مطالعه، جمع آوری هدفمند نمونه ها از ارتفاعات مختلف مهمترین مراکز رشد طبیعی گیاه در غرب کشور، جهت ارزیابی تعدادی از صفات مورفولوژی و تعیین رابطه بین آنها است. به همین جهت از ۹ منطقه رویشگاه طبیعی گیاه شامل کرمانشاه، صحنه، اسلام آباد، کرند غرب، ایلام، ارکواز ملکشاهی، سرابله، همدان، فامنین، اسدآباد نمونه گیاهی شناسایی و صفات ارتفاع بوته، قطر ریشه و طول ریشه در محل رویش گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس جهت براورد وزن تر و خشک اندام هوایی و اندام زیرزمینی به آزمایشگاه منتقل گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات نشان داد که تمام صفات مورد ارزیابی در سطح احتمال یک در صد معنی دار گردید. بنابراین صفات مورفولوژیکی این گیاه تحت تاثیر شرایط اکولوژیکی مخصوصا ارتفاع تغییر میکنند. میزان تغییر بسته به نوع صفات در مناطق مختلف متغییر بود بطوریکه بیشترین ارتفاع گیاه ۶۷( سانتیمتر( مربوط به منطقه ارکواز ملکشاهی با ارتفاع ۱۳۶۴ متر و کمترین ۳۵( سانتیمتر( مربوط به منطقه کرمانشاه و دربخش قطر ریشه بیشترین ۱۴/۵( میلیمتر( مربوط به منطقه ایلام و کمترین ۶/۶۳(میلی متر( مربوط به منطقه اسلام آباد بود. همچنین نتایج حاصل از همبستگی نشان داد که همبستگی معنی دار ومثبتی بین ارتفاع گیاه و وزن ریشه وجود دارد.