بررسی عملکرد دانه و برخی از صفات مهم زراعی در ژنوتیپ های بهاره خزانه بین المللی گندم مناطق معتدل کشور

در آزمایش های چندمکانی به علت وجود اثرمتقابل ژنوتیپ در محیط انتخاب ژنوتیپ های دارای پایداری وسیع در مکان های مختلف دشوار بوده و استفاده از روش GGE بای پلات می تواند سودمند باشد. هدف از انجام این پژوهش انتخاب لاین های برتر گندم نان بهاره با عملکرد دانه بالا، مقاوم به بیماری های زنگ زرد و قهوه ای و دارای صفات مطلوب زراعی از میان خزانه دریافتی از مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ICARDA) در اقلیم معتدل کشور بود. برای این منظور ۵۰ ژنوتیپ گندم نان (با احتساب رقم پارسی به عنوان شاهد) در سال زراعی ۹۶-۹۵ در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو تکرار در سه ایستگاه کرج، کرمانشاه و زرقان مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثرمتقابل ژنوتیپ در محیط از نظر آماری معنی دار بود. مقایسه میانگین ژنوتیپ ها نشان داد که ژنوتیپ شماره ۳۲ بیشترین عملکرد و ژنوتیپ شماره ۲۵ کمترین عملکرد را داشتند. بررسی هم زمان پایداری و عملکرد ژنوتیپ ها با استفاده از بای پلات مختصات محیط متوسط نشان داد که ژنوتیپ های ۳۲، ۱۸، ۲۴، ۲۸، ۳۱، ۱۴، ۳۳، ۱۹، ۲۹ و ۲ دارای بالاترین عملکرد بودند که از میان آن ها، ژنوتیپ های ۳۲، ۱۸، ۲۴، ۱۴، ۲۹ و ۲ دارای عملکرد دانه پایدارتری بودند. در نهایت با در نظر گرفتن واکنش به بیماری و سایر خصوصیات مطلوب مورد نظر، تعداد هشت ژنوتیپ با شماره های ۳۲، ۲۴، ۲۸، ۱۴، ۳۳، ۱۹، ۲۹ و ۲ به عنوان لاین های برتر انتخاب و به آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی سراسری اقلیم معتدل برای مطالعات تکمیلی هدایت شدند.

کلیدواژه ها:

بای پلات ، تنوع ، سازگاری ، گزینش ، گندم نان