اثر کودهای زیستی و آلی بر خصوصیات فیتوشیمیایی، عملکرد و ترکیبات شیمیایی اسانس رازیانه(Foeniculum vulgar Miller) در شرایط گلخانه

رازیانه با نام علمی Foeniculum vulgar Miller گیاهی از خانواده چتریان و از قدیمی ترین گیاهان ادویه ای و دارویی است. رازیانه عمدتا به منظور استفاده از اسانس (آنتول) حاصل از آن در صنایع مختلف دارویی، غذایی، آرایشی و بهداشتی مورد کشت وکار قرار میگیرد. هدف از این پژوهش بررسی پاسخ های بیوشیمایی رازیانه به کاربرد ورمی کمپوست ۰)، ۴ و ۸ درصد در گلدان)، کود حیوانی ۰)، ۷/۵ و ۱۵ درصد در گلدان) و قارچ مایکوریزا (تلقیح و عدم تلقیح) در شرایط گلخانه بود. نتایج نشان داد کودهای آلی و زیستی باعث بهبود خصوصیات فیتوشیمیایی رازیانه نظیر محتوای فنول و فلاونوئید کل، فعالیت آنتی اکسیدانی، درصد اسانس و درصد کلونیزاسیون میگردند. بر اساس نتایج، بالاترین میزان فلاونوئید کل ۱۷۷/۶۶) میلیگرم در صد گرم ماده خشک) پس از کاربرد تلفیقی ۸ درصد در گلدان ورمیکمپوست، ۱۵ درصد در گلدان کود حیوانی و کاربرد مایکوریزا و بیشترین درصد کلونیزاسیون ریشه (با میانگین ۳۵/۸ درصد) پس از کاربرد تلفیقی ۸ درصد در گلدان ورمی کمپوست، ۷/۵ درصد در گلدان کود حیوانی و استفاده از قارچ مایکوریزا مشاهده شد. کاربرد مایکوریزا در ترکیب با ۱۵ درصد در گلدان کود حیوانی نسبت به سایر تیمارها باعث افزایش معنیدار محتوای فنول کل در اندام هوایی با میانگین ۷۳/۲۲ میلی گرم در صد گرم ماده خشک شد. افزون بر این، بیشترین میزان فعالیت آنتیاکسیدانی ۵۱) درصد) پس از کاربرد تلفیقی ۸ درصد در گلدان ورمی کمپوست و ۱۵ درصد در گلدان کود حیوانی حاصل گردید. کاربرد کودهای آلی و زیستی به طور معنی داری باعث افزایش درصد اسانس در گیاه رازیانه شد. پس از اعمال تیمار ۱۵ درصد در گلدان کود حیوانی، بیشترین درصد اسانس میوه با میانگین ۳/۴۳ درصد حاصل گردید. به طور کلی بالاترین درصد اجزای تشکیل دهنده اسانس میوه در شرایط گلخانه، به ترتیب مربوط به ۷۸/۲۶) (E)-Anethole درصد)، ۷/۱۵) Fenchone درصد)، ۶/۱۲) Limonene درصد) و ۳/۸۵) Methyl chavicol درصد) بود. میزان (E)-Anethole به عنوان ترکیب غالب اسانس، در تیمار شاهد ۶۶/۹۲ درصد گزارش گردید. کاربرد تلفیقی مایکوریزا و ۴ درصد درگلدان ورمی کمپوست محتوای (E)-Anethole موجود در اسانس را تا ۸۰/۷۲ درصد افزایش داد.

کلیدواژه ها:

رازیانه ، ورمی کمپوست ، مایکوریزا ، اسانس ، فنول ، فلاونوئید