کارائی مصرف آب و بهره وری آب در ژنوتیپ های سیب زمینی تحت تنش کم آبی

شناخت ارقام مقاوم به خشکی جهت حفظ منابع آب و ارتقاء بهره وری از راه کارهای توسعه کشاورزی پایدار در مناطق خشکی مانند ایران می­باشد. به منظور شناخت میزان حساسیت ژنوتیپ­ های مختلف سیب­ زمینی به تنش کم آبی، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی دو سال اجرا گردید. ژنوتیپ­ های سیب زمینی در ۱۱ سطح (آگریا، کایزر، ساوالان، سانته، مارفونا، هرمس، جلی، پیکاسو، میلوا، ۱-۳۹۷۰۸۱، ۲-۳۹۷۰۶۹) و تیمار آبیاری در دو سطح (تنش و شاهد) اعمال شد. در ابتدا آبیاری به روش تیپ و نرمال انجام و در مرحله تشکیل غده، آبیاری تیمار تنش قطع و تیمار شاهد به صورت نرمال آبیاری گردید. پس از اینکه کمبود رطوبت خاک به نود درصد رسید، مجددا آبیاری انجام تا خاک به ظرفیت زراعی رسیده و تا انتهای دوره رشد آبیاری به صورت نرمال انجام گرفت. نتایج تجزیه مرکب آنالیز داده­ های دو سال، کاهش عملکرد بیولوژیک، وزن تر غده سالم، وزن تر غده سالم قابل فروش، حداکثر شاخص سطح برگ، وزن خشک، تبخیر و تعرق و مصرف آب در ژنوتیپ ­ها تحت شرایط تنش نسبت به شاهد نشان داد. بهره­ وری آب بر مبنای وزن تر غده سالم و غده سالم قابل فروش در اکثر ژنوتیپ­ ها تحت شرایط تنش کاهش یا تمایل به کاهش داشت. همچنین کارآئی مصرف آب بر مبنای عملکرد غده سالم و عملکرد غده سالم قابل فروش در هر دو سال در شرایط تنش نسبت به شاهد در همه ژنوتیپ ­ها بجز ۲-۳۹۷۰۶۹  کاهش یافت. بیش ترین میزان بهره ­وری آب بر مبنای وزن تر غده سالم قابل فروش در هر دو سال در تیمار تنش در ژنوتیپ ۲-۳۹۷۰۶۹ به ترتیب ۴۱/۵ و ۵ کیلوگرم بر مترمکعب مشاهده گردید. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش اجرای تحقیقات تکمیلی به منظور دستیابی به ژنوتیپ مناسب سیب ­زمینی برای شرایط کم­ آبی و واقعی کشور با توجه به تنوع فصل کاشت، مکان­، شرایط آب و هوایی، کیفیت سیب­ زمینی بذری، نیروی متخصص و ... پیشنهاد می­گردد.  

کلیدواژه ها:

بهره وری آب ، تنش کم آبی ، شبیه سازی منابع و مصارف ، سیب زمینی ، کارائی مصرف آب