بررسی تاثیر کلشی سین و تری فلورالین بر خصوصیات سیتوژنتیکی سلول های مریستمی ریشه گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.)

دو برابر شدن تعداد کروموزوم های یک گیاه دارویی، منجر به ایجاد تنوع در ترکیب های آللی و گوناگونی آنزیم های فعال مسیر بیوسنتز متابولیت های ثانویه می شود و می تواند روند متابولیسم ثانویه را تسهیل و میزان متابولیت های ثانویه را افزایش دهد. این تحقیق به منظور مطالعه اثر کلشی سین و تری فلورالین بر القاء پلی پلوئیدی و بررسی تاثیر این مواد بر خصوصیات سیتوژنتیکی سلول های مریستمی ریشه گیاه دارویی شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) انجام شد. از مریستم انتهایی ریشه برای مطالعات کاریوتیپی استفاده شد. جهت تیمار کردن بذرهای جوانه زده از محلول کلشی سین به غلظت های ۲۵/۰، ۵/۰ و ۱ gr.L-۱ و محلول تری فلورالین ۴۸% به غلظت های ۵/۷ ، ۱۵ و ۵/۲۲ Mµ، در دو مدت زمان ۱۲ و ۲۴ ساعت استفاده شد. خصوصیات سیتوژنتیکی با استفاده از روش تحلیل تصویری مورد بررسی قرار گرفت. تعداد کروموزوم پایه در گونه مورد بررسی ۸=X بود. نتایج نشان داد که هر یک از عوامل غلظت تیمارها، مدت زمان القاء تیمارها و همچنین اثرات متقابل آنها، در القاء پلی پلوئیدی اختلاف معنی داری در سطح احتمال ۱% دارند. بالاترین درصد القای پلی پلوئیدی، به دنبال غوطه وری گیاهچه ها در غلظت Mµ۵/۲۲ تری فلورالین در مدت زمان ۲۴ ساعت و غلظت gr.L-۱۵/۰ کلشی سین در مدت زمان ۱۲ ساعت بدست آمد. به طوری که تیمارها بر طول کروموزوم ها و بالطبع بر فرمول کاریوتیپی اثر گذاشته بودند. البته بین کاریوتیپ ها در تمام ویژگی های کروموزومی مورد مطالعه اختلاف معنی داری در سطح احتمال ۱% وجود داشت. ازاین رو میزان پلی پلوئیدی القاء شده تحت تاثیر تری فلورالین بیشتر از کلشی سین بود، اگرچه غلظت های تری فلورالین تقریبا ۱۰۰ برابر کمتر از غلظت های کلشی سین مورد استفاده بود که این امر بیانگر توانایی بیشتر تری فلورالین در القاء پلی پلوئیدی در این گیاه است.

کلیدواژه ها:

شنبلیله (Trigonella foenum-graecum L.) ، خصوصیات سیتوژنتیکی ، القاء پلی پلوئیدی ، کلشی سین ، تری فلورالین