مقایسه نوع و فاصله زهکش های سطحی در کشت کلزا پس از زراعت برنج در رشت

کشت دوم در اراضی شالیزاری استان گیلان یکی از راهکارهای استفاده بهینه از زمین، تقویت اقتصاد خانوارهای کشاورز و تامین دانه های روغنی است. اما به دلیل بارندگی زیاد و حالت غرقابی شالیزارها در نیمه دوم سال و حساسیت اکثر گیاهان به غرقاب بودن زمین، این مهم به اندازه کافی تحقق نیافته است. برای کشت دوم در شالیزارها، انجام زهکشی غیر قابل اجتناب است. به دلیل چسبندگی خاک های شالیزاری، رطوبت زیاد و یکساله بودن تغییرات ایجاد شده در سطح زمین، زهکشی سطحی باید با شرایط شالیزارها تطبیق داده شود به طوری که با کمترین هزینه و زمان ممکن قابل انجام باشد. به این منظور، در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت، زهکش های طولی با فاصله ۲، ۴، ۶، ۸ و ۱۰ متر و عمق ۲۰سانتی متر به عنوان تیمار اصلی، در دو حالت با زهکش های عرضی به فاصله یک متر و عمق ۱۰ سانتی متر و بدون زهکشی عرضی، به عنوان تیمار فرعی، به صورت کرت های خرد شده و بر مبنای طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار آزمایش شدند. گیاه کلزا، رقم PF، به صورت دست پاش، به عنوان کشت دوم پس از برنج در سال ۱۳۷۹ کاشته شد. عملکرد و اجزای عملکرد کلزا در این تیمارها مورد مقایسه آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر فاصله زهکش ها بر عملکرد دانه، دوره رسیدن و تعداد بوته در متر مربع و هم چنین اثر زهکشی عرضی بر عملکرد دانه، ارتفاع بوته، نیتروژن باقی مانده در خاک، دوره رسیدن و تعداد بوته در متر مربع در سطح ۱% معنی دار است. بیشترین عملکرد (۲۴۹۳ کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار زهکش طولی با فاصله ۴ متر و دارای زهکش عرضی بود، گرچه تیمارهای ۶ و ۲ متری ( با زهکش عرضی) نیز عملکرد ۲۲۴۱ و ۱۸۱۷ کیلوگرم در هکتار داشتند. در تیمارهای بدون زهکشی عرضی، تیمار زهکش ۲ متر دارای بیشترین عملکرد (۱۳۲۴ کیلوگرم در هکتار) بود. با محاسبه هزینه زهکشی و سایر هزینه ها، تیمارهای ۴ و ۶ متری زهکش ها با جویچه های عرضی می توانند حدود دو برابر هزینه انجام شده را بازگشت دهند. به دلیل بارندگی زیاد ماه های آبان، آذر و دی ۱۳۷۹ می توان نتیجه گرفت که نتایج این طرح در سال های با بارندگی کمتر از سال ۱۳۷۹ نیز قابل استفاده است.

کلیدواژه ها:

Rice ، Canola ، Guilan ، Second crop ، Land drainage. ، برنج ، کلزا ، گیلان ، کشت دوم ، زهکشی اراضی