تکثیر درونشیشهای و عاریسازی ژنوتیپهای برتر محلب (‏Prunus mahaleb‏) از ویروسهای بذرزاد ‏از طریق گرمادرمانی و کشت مریستم ‏

محلب (Prunus mahaleb) از مهم­ترین منابع تولید پایه بذری و کلونال و رایج­ترین پایه بذری گیلاس و آلبالو در ایران است. هدف از این تحقیق دست­یابی به پایه­های انتخابی محلب NB۵۱۷۶، NBVP۱و NBVP۲ عاری از ویروس­های بذرزاد آبله آلو (Plum pox virus, PPV)، کوتولگی آلو (Prune dwarf virus, PDV)، لکه حلقوی بافت مرده درختان هسته­دار (Prunus necrotic ringspot virus, PNRSV) بود.  برای این منظور، ابتدا آلودگی درختان مادری توسط آزمون سرولوژیک الیزا (ELISA) بررسی شد. مریستم­های انتهایی این ژنوتیپ­ها درمحیط MS مستقر و شش هفته بعد به محیط­های پرآوری MS (حاوی ۵/۰ میلی­گرم بر لیتر BAP، ۱/۰ میلی­گرم بر لیتر NAA و ۳/۰ میلی­گرم بر لیتر پکتین) و DKW (حاوی ۵/۰ میلی­گرم بر لیتر BAP)  و WPM (حاوی ۳/۰ میلی­گرم بر لیتر پکتین) منتقل شدند. پس از مرحله تکثیر اولیه، گیاهچه­ها درون شیشه گرمادرمانی شدند و سلامت گیاهان بازیابی شده از گرمادرمانی از سه ویروس فوق توسط RT-PCR بررسی و گیاهچههای سالم، تکثیر، ریشه­دار و به گلدان منتقل شدند. بر اساس نتایج آزمون الیزا، برخی درختان مادری به ویروس­های PDV و PNRSV آلوده بودند. بیشترین درصد استقرار مریستم ۵/۴۲% مربوط به ژنوتیپ NBVP۱ بود. در مرحله پرآوری، هیچ ژنوتیپی در محیط­های MSوWPM  رشد نیافت و تنها محیط ­DKW مناسب بود. از نظر ریشه­زایی، محیط­های DKWوQL تغییریافته حاوی ۵/۱ میلی­گرم بر لیتر IBA مناسب بودند. ژنوتیپ NBVP۱ در کلیه محیطهای ریشه­زایی بهتر از دو ژنوتیپ دیگر ریشهدار شد. ۴۰-۲۵ درصد از گیاهچه­های درون شیشه­ای به شرایط گرمادرمانی تحمل داشته و براساس نتایج RT-PCR، عاری ازPDV ، PNRSV، PPV بودند. نهال­های گلدانی به­دست­آمده می­توانند به باغ ایزوله منتقل شده و برای تولید بذر سالم محلب به کار روند.

کلیدواژه ها:

آبله آلو ، الیزا ، پایه ، تکثیر ، ویروس لکه حلقوی بافت مرده هستهداران ، ‏RT-PCR