مطالعه پترولوژیکی و ایزوتوپی سنگهای بازالتهای برزند و مقایسه آن با سنگهای بازالتهای پشتاسر در جنوب شهرستان گرمی

بازالتهای برزند (ادامه بازالتهای کوسملین در ایران) با روند موازی نسبت به بازالتهای پشتاسر از لحاظ استراتیگرافی سن قدیمیتری دارند. این بازالتها با ساخت منشوری بیشتر دارای ترکیب موژه-آریت بوده و بافت هیالومیکرولیتی پورفیریتیک و گلومروپورفیریتیک نشان میدهند. کانیهای اصلی آن پلاژیوکلازهای غنی از کلسیم و کلینوپیروکسنهای دیوپسیدی و مقادیری کانیهای اپک به همراه میکرولیتهای سانیدین، آمفیبول پارگازیتی، بیوتیت و لویسیت میباشند. لویسیتها عموما به آنالسیم تبدیل شدهاند. ماگمای مولد این سنگها دارای سرشت پتاسیک و شوشونیتی است. در نمودارهای چند عنصری، فروافتادگیهای عناصر Ti, Ta و Nb و غنیشدگی شاخص عناصر LILE و LREE وابستگی ماگمای مولد این سنگها را با محیطهای وابسته به فرورانش نشان میدهد. بر اساس نسبتهای ایزوتوپی رادیوژنیک، گوشته منشا سنگهای بازالتی برزند در حدود ۸/۰ تا ۹/۰ میلیارد سال پیش از یک گوشته بارور اولیه جدا شده است. بر اساس نسبتهای ۸۷Sr/۸۶Sr اولیه ۰۰۰۴/۰±۷۰۴۹۹/۰ و ۱۴۳Nd/۱۴۴Nd اولیه ۰۰۰۴/۰±۵۱۲۷/۰ سن ۷/۱±۳۹ تا ۵/۱±۴۱ میلیون سال برای نمونهها تخمین زده شده است. شواهد ژئوشیمیایی نشانگر ذوب بخشی حدود ۵ درصدی اسپینل گارنت لرزولیت فلوگوپیت دار برای منشا سنگهای بازالتی برزند و بیش از ۵% برای بازالتهای پشتاسر است که از غنی شدگی منشا طی متاسوماتیسم فرورانشی و رسوبات توربیدیتی تاثیر پذیرفته است. بازالتهای منطقه برزند دارای ویژگیهای مشترک با بازالتهای جوانتر پشتاسر بوده و نشانگر تشکیل در محیط کمان عادی بعد از برخورد هستند.

کلیدواژه ها:

بازالت ، متاسوماتیسم گوشتهای ، کمانهای پس از برخورد ، زون تالش ، شهرستان گرمی ، برزند