الزامات مدیریت بحران در برنامه ریزی شهری و تعیین نقاط بحرانی بابه کارگیری روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)

گسترش شهر و شهرنشینی و افزایش تدریجی تعداد شهرهای بزرگ در جهان، به ویژه در کشورهای در حال توسعه همچون ایران، از یکسو و تمرکز و تجمع جمعیت با افزایش بارگذاری های محیطی و اقتصادی بر بستر آنها از سوی دیگر، منجر به پذیرش نقشها و عملکردهای متعددی در شهر شده است. یکی از موضوعات مهمی که بیشتر شهرهای بزرگ جهان امروزه به طور گسترده ای با آن روبرو هستند، موضوع حوادث طبیعی است. عدم مدیریت مناسب این حوادث، مشکلات عدیده ای را برای زیرساخت های شهری، سیستم حمل و نقل، سکونتگاه های مردمی و ... در پی خواهد داشت. با توجه به ماهیت غیر مترقبه بودن این حوادث و لزوم اتخاذ سریع و صحيح تصمیمات در قبال آنها، امروزه دانشی تحت عنوان مدیریت بحران مطرح گردیده است. مدیریت بحران مجموعه اقداماتی است که قبل، حین و بعد از وقوع بحران، جهت کاهش اثرات این حوادث و کاهش آسیب پذیری ناشی از آنها، انجام میشود. به کارگیری اصول و ضوابط شهرسازی توام با برنامه ریزی شهری، تا حد زیادی از اثرات و تبعات ناشی از حوادث طبیعی خواهد کاست. مدیریت بحران یکی از قسمتهای کلیدی مقابله با هر نوع بحرانی به ویژه بحران های ناشی از حوادث طبیعی به شمار می رود. در این پژوهش، ابتدا مفاهیم بحران و مدیریت بحران مورد بررسی قرار گرفته و مجموعه ای از معیارها جهت مدیریت بحران های طبیعی ارائه شده است. سپس به کارگیری تکنیکهای تصمیم گیری چند شاخصه جهت مدیریت بحران، همچون روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP برای تعیین نقاط بحرانی و خطر آفرین، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. تعيين نقاط بحرانی و خطر آفرین به مکان یابی بهینه کاربری ها در سطوح مختلف شهری کمک شایانی نموده و در توانمندسازی شهرها جهت مقابله با بحران، نقشی مفید ایفاء خواهد نمود.

کلیدواژه ها:

شهر ، برنامه ریزی شهری ، حمل و نقل ، مدیریت بحران ، روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)