مطالعه تطبیقی نقوش نمادین منسوجات دوره هخامنشی و صفوی

ازآنجایی که تأثیرپذیری نقوش یک دوره از دوره دیگر همواره جزء مباحثی است که به یافته های تاریخ هنر وفلسفه هنر کمک میکند و گر چه اوج هنر نساجی ایران باستان را بنا به مدارک موجود، دوران ساسانی بیان میکنند، اما هنر نساجی هخامنشی درواقع اساس و بنیانی محکم برای دوران ساسانی بوده است. از اینرو هدف پژوهش حاضر بر این بوده تا نه تنها منسوجات هخامنشی را از نظر فرم و محتوای نقوش بررسی کند، بلکه به بررسی نقوش صفوی نیز پرداخته و منسوجات دو دوره را با یکدیگر مقایسه مینماید. ضرورت و اهمیت پرداختن به تحقیق نیز شناسایی منسوجات صفوی، ویژگی ها، فرم و مفهوم نمادین آنها با استمداد از نقوش هخامنشی است؛ نقوشی که بعض ا هنوز هم در منسوجات سنتی ایران استفاده میشوند. در این تحقیق 22 نمونه از نقوش منسوجات هخامنشی و 22 نمونه از نقوش منسوجات صفوی به روش کتابخانه ای )حقیقی و مجازی( جمع آوری شده است که با رویکرد نماد شناسانه الیاده محتوای نقوش را مورد بررسی توصیفی تحلیلی و مقایسه تطبیقی - قرار گرفته اند. به طورکلی نتایج حاصل از انجام تحقیق حاضر اذعان میدارد که برترین ویژگی های بصری نقوش منسوجات دوره صفوی در ایران عبارتست از شیوه تکرار نقوش در پارچه ها, پیوستگی نقوش با هم و اهمیت دادن یکسان به نقوش و مهمترین مؤلفه های تأثیرپذیری منسوجات دوره صفوی از منسوجات دوره هخامنشی ایران شامل بیان نمادین نقوش بکار رفته, ایجاد مفاهیم عمیق در بکارگیری نقوش و انطباق فرم و شکل نقوش بر اشکال هندسی میباشد .

کلیدواژه ها:

نقوش ، منسوجات ، پوشاک ، پارچه ، هخامنشی ، صفوی