سیر تغییر و تحول آموزش و پرورش عشایری در ایران

آمـوزش در بــین جوامـع عشــایری ماننــد دیگـر پدیــده هــای اجتمـاعی در کشــور دوران پـر فــراز و نشــیبی را سـپری کــرده اســت و تحولاتی را پشت سر گذاشته اسـت. هـر چنـد طبـق اسـناد معتبـر تـاریخی، بنیانگـذار و پـدر آمـوزش عشـایری حـداقل از هفتصـد سال پیش، در دوره ی ایلخـانی سـلطان محمـد خدابنـده الجایتوبوده اسـت. ولـی مـا در ایـن تحقیـق بـرآن شـدیم تـا وضـعیت نظـام آموزشــی عشــایر بــر اســاس تغییــرات و تحــولات آن از دوره ی قاجارهــا تــا دوران معاصــر را بررســی کنــیم. تــا از ایــن طریــق، خواننده بـه شـناخت بهتـری دربـاره ی چگـونگی شـکل گیـری اخیـر آن دسـت یابـد. نکتـه ی حـائز اهمیت رونـد پیشـرفت آموزشـی در بین جوامع عشایری کشوراست کـه در هـر دوره بـه نقـاط قـوت وضـعف آن پـی بـرده شـد. هـدف از ایـن تحقیـق ذکـر تحـولات و مراحلــی اســت کــه بزرگــان بــرای تعلــیم و تربیــت ایــن قشــر مغفــول جامعهســپری کــرده انــد. ایــن پــژوهش بــا روش توصــیفی-تحلیلـی انجـام شــد و روش جمـع آوری مطالـب بــه صـورت اسـنادی و کتابخانــه ای، سـرچ در اینترنت،کتـب و مقــالات مـی باشــد.و در پایــان تحقیــق ایــن نتیجــه حاصــل گردیــد کــه بــا توجــه بــه بحرانهــای سیاســی و تحــولات جنــگ جهــانی دوم و همچنــین شرایط نامناسب اقتصادی درکشور، و راکـد مانـدن برنامـه هـای آموزشـی در هـر دوره بـاز مجـددا تـلاش هـا بـرای تعلـیم آغـاز شـد.آمــوزش و پــرورش فــارس بــرای جلــوگیری از تعطیــل شــدن مــدارس عشــایری، طــرح تأســیس دانشســرای عشــایری را از شــورای عــالی فرهنــگ گذرانــد. بــه ایــن ترتیــب در ســال 1336 دانشســرای عشــایری در شــیراز تأســیس شــد.همزمان بــا فعالیتهــای اصــل چهــار تــرومن در ایــران بــه تــدریج در سیســتم دولتــی ایــران نیــز آمــوزش عشــایری نهادینــه شــد.برپایی مدرســه های عشــایری بــه عشایر اسـتان فـارس محـدود نشـد و فرزنـدان عشـایر از ایلهـای آذربایجـان تـا مرزهـای شـمال شـرقی خراسـان، از نعمـت مدرسـه و ســواد برخــوردار شــدند.بــر پایــه ی برنامــه ی آموزش عشــایر، برنامــه هــای بعــدی نظیــر طــرح تأســیس دانشســرای عشــایری و همچنین طرح تأسـیس مدرسـه شـبانه روزی، مطـرح شـد. دانش سـرای عشـایری، اثرگـذارترین نهـاد وابسـته بـه تعلیمـات عشـایر بـر سرنوشــت جامعــه ی عشــایری بودهاســت. بعــد از پیــروزی انقــلاب اســلامیروند رشــد و گســترش نظــام آموزشــی عشــایری ســرعت بیشتری به خود گرفت.

کلیدواژه ها:

تغییر و تحول ، تعلیم ، آموزش ، جامعه عشایری ، ایران.