بررسی اثرات پخش سیلاب بر روند تغییرات میزان نفوذپذیری خاک در ایستگاه های پخش سیلاب

ایستگاه های پخش سیلاب با اهداف مختلفی نظیر تغذیه آب های زیرزمینی و تقویت پوشش گیاهی احداث می گردند. ایده کلی این است که به دلیل وجود املاح در سیلاب و گل آلودگی آن، بتدریج نفوذپذیری عرصه های پخش سیلاب کاهش پیدا می کند به نحوی که کار آیی این عرصه ها بعد از مدتی کاهش می یابد. به منظور بررسی این موضوع، ‮‭37‬ ایستگاه پخش سیلاب اجرا شده در سطح کشور به عنوان بستر کاری انتخاب گردید و از بین آنها ‮‭13‬ ایستگاه انتخاب و اهداف زیر برای این تحقیق در نظر گرفته شد: 1) بررسی تغییرات نفوذپذیری در سطح عرصه ایستگاه ها در طی سال های پایش، 2) بسط توابع انتقالی به منظور برآورد نفوذپذیری با استفاده از داده های فیزیکی خاک و 3) تحلیل نتایج و تغییرات آن. در این راستا، به منظور بررسی تاثیر سیلاب پخش شده بر نفوذپذیری خاک، در ‮‭13‬ ایستگاه های انتخابی، طی پنج سال، خصوصیات فیزیکی خاک شامل شدت نفوذپذیری، درصدسیلت، شن، رس، درصد رطوبت اشباع، وزن مخصوص ظاهری، رطوبت ظرفیت مزرعه و رطوبت نقطه پژمردگی مورد پایش و بررسی قرار گرفت. با استفاده از نتایج بدست آمده، ابتدا ایستگاه ها در سه گروه مجزا دسته بندی شد و تغییرات نفوذپذیری هر گروه در عرصه ایستگاه ها و سال های اجرا، مورد بررسی قرار گرفت. توابع انتقالی برآورد نفوذپذیری به دو صورت خطی و غیر خطی نیز استخراج گردید. بر اساس نتایج بدست آمده، در سال اول، بین نوارهای مختلف تفاوت معنی داری مشاهده نگردید، لیکن از سال دوم به بعد، اختلاف بین نوارها درسطح ‮‭95‬ درصد معنی دار شده است. برای ایستگاه های گروه ،2 از سال سوم به بعد، اختلاف معنی دار مشاهده شد. تغییرات در سطح عرصه ایستگاه پخش سیلاب، برای ایستگاه های گروه ،1 تغییرات در نوار اول، برای ایستگاه های گروه 2 در نوار دوم، در سطح ‮‭95‬ درصد معنی دار شده است. لیکن برای ایستگاه های گروه ،3 تغییرات معنی دار در سطح نوارها مشاهده نشده است. توابع انتقالی بسط داده شده برای برآورد نفوذپذیری عموما از نوع چند جمله ای درجه 3 هستند که ضریب همبستگی آنها بین ‮‭0/25‬ تا 1 متغیر بوده که در سطح ‮‭95‬ درصد معنی دار بوده است. واژه های کلیدی: پخش سیلاب، توابع انتقالی خاک، ویژگی های فیزیکی خاک، نفوذپذیری.