ارزیابی مقاومت ژنوتیپ های گندم نان و دوروم دیم به بیماری های لکه برگی سپتوریایی و بلایت فوزاریومی سنبله

در این بررسی واکنش مقاومت گیاهچه ای و گیاه کامل ‮‭193‬ ژنوتیپ گندم نان و دوروم دیم مربوط به سال زراعی ‮‭1392-93‬ نسبت به لکه برگی سپتوریایی در شرایط کنترل شده گلخانه با استفاده از 2 جدایه بیماریزای عامل این بیماری و در خزانه بیماری ایستگاه گرگان و دزفول با استفاده از آلوده سازی مصنوعی و نسبت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله در زمان گیاه کامل در گرگان پس از آلوده سازی مصنوعی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بررسی واکنش گیاهچه ای نسبت به بیماری لکه برگی سپتوریایی گندم در گلخانه با استفاده جدایه های ‮‭1-1-3‬ و ‮‭1-2-4‬ عامل بیماری نشان داد که از تعداد ‮‭144‬ ژنوتیپ گندم دیم بررسی شده نسبت به لکه برگی سپتوریایی به ترتیب تنها 1 و 4 ژنوتیپ مقاوم و نیمه مقاوم بودند، در صورتی که ‮‭62‬ ژنوتیپ حساس و ‮‭77‬ ژنوتیپ بسیار حساس ارزیابی شدند. ارزیابی واکنش مزرعه ای نسبت به لکه برگی سپتوریایی نشان داد که در گرگان ‮‭25‬ ژنوتیپ مصون، ‮‭51‬ ژنوتیپ نیمه حساس و ‮‭117‬ ژنوتیپ حساس می باشند. در دزفول نیز، ‮‭34‬ ژنوتیپ مصون، 2 ژنوتیپ مقاوم، ‮‭67‬ ژنوتیپ نیمه حساس و ‮‭90‬ ژنوتیپ حساس ارزیابی شدند. در مجموع در مرحله گیاه بالغ تعداد 9 لاین / رقم نسبت به بیماری سپتوریوز برگی گندم در هردو منطقه آزمایش واکنش مصون و مقاوم به این بیماری نشان دادند که شامل 3 ژنوتیپ گندم نان، و 6 ژنوتیپ گندم دوروم می باشند. بررسی مقاومت ژنوتیپ های دیم نسبت به بلایت فوزاریومی سنبله در گرگان نشان داد که از مجموع ‮‭193‬ لاین ارزیابی شده، تعداد ‮‭23‬ لاین نسبتا مصون، ‮‭141‬ لاین متحمل و ‮‭29‬ لاین بقیه حساس می باشند. نتایج بررسی نشان داد که ارقام تجاری دیم شامل آذر ،2 رصد، سرداری، کریم و ساجی با میزان آلودگی کمتر یا مساوی ‮‭20‬ درصد، مقاوم نسبت به این بیماری بودند. از ‮‭164‬ ژنوتیپ مصون و متحمل به این بیماری، ‮‭133‬ ژنوتیپ از گندمهای نان و ‮‭31‬ ژنوتیپ از گندمهای دوروم می باشند. از نظر تیپ رشد نیز ، ‮‭164‬ ژنوتیپ مصون و متحمل به این بیماری شامل ‮‭100‬ ژنوتیپ دارای تیپ رشد زمستانه، ‮‭31‬ ژنوتیپ دارای تیپ رشد بینابین و ‮‭33‬ ژنوتیپ دارای تیپ رشد بهاره می باشند. واژه های کلیدی: گندم، لکه برگی سپتوریایی، بلایت فوزاریومی سنبله، مقاومت