دستورالعمل مدیریت تلفیقی حاصلخیزی خاک و تغذیه آفتابگردان

تولید روغن از دیرباز نتوانسته پاسخ گوی نیاز کشور باشد به گونه ای که در اغلب سال ها مقدار خودکفایی در تولید روغن در حدود 10 درصد بوده است. آفتابگردان (L Helianthus annuus.) به عنوان یکی از گزینه های مناسب برای تولید روغن در کشور مورد توجه بوده است. آفتابگردان به دلیل اثرات مفید در تناوب با محصولات زراعی، قابلیت گسترش در طیف وسیعی از خاک ها، جایگاه مهمی در سامانه های کشت و تناوب ها دارد. یکی از عوامل مهم در افزایش عملکرد کمی وکیفی این دانه روغنی، تامین عناصر غذایی به مقدار بهینه و به موقع، می باشد. بهترین عملیات مدیریتی کودها ( BMPs) برای آفتابگردان را می توان در چهار اصل 1) تعیین مقدار مورد نیاز عنصر یا عناصر غذایی، 2) تعیین منبع مناسب عنصرغذایی، 3) تعیین زمان مناسب کاربرد و 4) روش مناسب کاربرد بیان نمود. ارتباط بین این چهار عامل همراه با بکارگیری سایر راهکارهای مدیریتی، همانند تهیه بستر مناسب (شخم عمیق، دیسک تا حد ایجاد خاکدانه های مناسب و تسطیح)، انتخاب تاریخ کاشت مناسب بر اساس اقلیم (مناطق گرم و مرطوب، گرم و خشک، نیمه سرد و مناطق سرد)، گزینش بذر مناسب، کنترل آفات و بیماری ها، مدیریت زراعی و مدیریت آبیاری منجر به دستیابی عملکرد بهینه خواهد شد. در حال حاضرسطح کشت این محصول در کشور در جایگاه چهارم و بعد از کنجد از بین 5 محصول دانه روغنی قرار دارد (بی نام، 1392). بر اساس پهنه بندی اقلیم کشاورزی ایران با استفاده از روش یونسکو، بیش از 90 درصد کشور دارای رژیم رطوبتی خشک و نیمه خشک بوده و مابقی آن شامل نواحی با رژیم رطوبتی نیمه مرطوب، مرطوب و خیلی مرطوب می باشد. همچنین، بر اساس این روش، تیپ های زمستانه-ی موجود در ایران شامل سرد، خنک و ملایم و تیپ های تابستانه نیز شامل خیلی گرم، گرم، ملایم و خنک است (7). اطلاع از خصوصیات اقلیمی مناطق در مدیریت زراعی آفتابگردان موثر خواهد بود. غالب مناطق مستعد کشت آفتابگردان در 4 پهنه ی زیر قرار می گیرند