اثر تغییر اقلیم بر فنولوژی پوشش گیاهی حوضه دریاچه ارومیه با استفاده از سری زمانی تصاویر NOAA-AVHRR

تغییر اقلیم به عنوان یکی از مهم ترین چالش های پیش روی بشر می باشد. این پدیده تاکنون تاثیرات قابل توجهی در بخش های مختلف مانند منابع آب، سلامت، توریستم و صنعت داشته، مخصوصا در مناطق خشک و نیمه خشک از آسیب پذیری بالاتری برخوردار است. مدیریت پیامدهای تغییر اقلیم، حاصل شناسایی آن از طریق روش های متعدداست. امروزه در تحقیقات مختلف، شاخص های سنجش از دور به عنوان یکی از روش های نوین در شناسایی تغییر اقلیم استفاده می شوند. یکی از شاخص های مهم سنجش از دور، ویژگی های فنولوژی پوشش گیاهی است که در مطالعات اخیر توانایی خوبی در شناسایی و تخمین پوشش گیاهی نشان داده است. همچنین، در اکثر مناطق دنیا طی دهه هایاخیر، متوسط درجه حرارت افزایش یافته است. هدف تحقیق حاضر بررسی تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از پارامترهای فنولوژی استخراج شده از تصاویر ماهوارهای و شاخص های تغییر اقلیم است. در مطالعه حاضر، با استفاده از سری زمانی 5 روزه شاخص نرمال شده پوشش گیاهی NDVI از تصاویر NOAA-AVHRR و پارامترهای فنولوژی گیاه شامل آغاز و پایان فصل رشد، تغییرات پوشش گیاهی مناطق مراتع و اراضی دیم حوضه دریاچه ارومیه در طول سال های 1984-2013 مورد بررسی قرار گرفت. داده های اقلیمی دما و بارش از ایستگاه های هواشناسی حوضه دریاچه ارومیه اخذ و در مقایسه با نتایج تصاویر ماهواره ای استفاده گردید. پس از ساخت سری زمانی تصاویر، از فیلتر Savitzky-Golay و نرم افزار TIMESAT جهت هموار سازی داده ها استفاده گردید. نتایج تحلیل سری زمانی در طی سی سال دوره آماری در حوضه دریاچه ارومیه نشان داد که شروع و پایان زودهنگام فصل رشد در نمودار فنولوژی گیاه مشاهده شده است. پارامتر شروع فصل رشد در منطقه اشنویه، سقز و سراب نسبت به مراغه در سال 2013 نسبت به 1984 زودتر آغاز شده است. پارامتر پایان فصل رشد در اشنویه، سقز و تکاب نسبت به مراغه زودتر به پایان رسیده است. طول فصل رشد در شهرستان های اشنویه، مراغه و سقز کوتاه تر شده است. نتایج تحلیل های آماری بدست آمده از تصاویر ماهوارهای و داده های اقلیمی نشان داد که تغییرات پارامترهای فنولوژی به مکان وابسته می باشد و همچنین شبهای سرد و روزهای گرم در ابتدای فصل رشد به ترتیب کاهش و افزایش یافته است. اما در انتهای فصل رشد روزهای گرم افزایش داشته است. این تغییرات باعث افزایش شیب منحنی فنولوژی رشد گیاه در زمان پیری گیاه شده است و در نهایت طول فصل رشد را کاهش داده است

کلیدواژه ها:

تغییراقلیم ، سری زمانی ، پارامترهای فنولوژی ، شاخص نرمال شده پوشش گیاهی ، دریاچه ارومیه