ضرورت پیاده سازی مالیات ستانی هوشمند، داده مبنا و مودی محور(اکبر براتی:رئیس گروه حسابرسی مالیاتی - دادیار انتظامی مالیاتی و مدرس مالیاتی)

مالیات عبارت است از قسمتی از در آمد یا ثروت افراد که به منظور پرداخت بخشی از هزینه های عمومی و حفظ منافع اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشور به موجب قانون به وسیله دولت وصول می شود. به عبارت دیگر برای دوام و قوام جامعه و ارایه خدمات اجتماعی توسط دولت هر یک از افراد جامعه با توجه به توان پرداخت خود مکلفند بهای قسمتی از این خدمات را تحت عنوان مالیات به دولت بپردازند و در این مشارکت جمعی برای رسیدن به رشد و توسعه و رفاه و کرامت انسانی سهیم باشند.

بنابراین ملاحظه می شود که دولت برای دستیابی به اهداف خود و برای پاسخگویی به نیازهای جامعه نیازمند منابع مالی و درآمد پایدار است. امروزه در کلیه کشورها صاحب نظران مسائل اقتصادی بهترین منبع تامین هزینه های دولت را مالیات می دانند. زیرا علاوه بر آن که اتکا دولت را به منابع خدادادی مثل نفت که یک ثروت ملی و متعلق به نسل های آینده هست، کم می کند. بلکه یک شور و اشتیاق ملی برای مشارکت در امور کشور در آحاد افراد جامعه نیز ایجاد می کند.

بی شک تامین هزینه های دولت از مهمترین مباحثی است که در حوزه های مختلف علوم اقتصادی و اجتماعی مورد توجه قرار می گیرد. از نظر اقتصاددانان بهترین شیوه تامین هزینه های دولت از طریق درآمدهای مالیاتی است که تا حد زیادی به ایجاد تعادل بین گروه های مختلف درآمدی کمک نموده و سطح رفاه عمومی را بالا می برد.

در این بین شیوه اخذ مالیات از جمله چالش هایی است که همواره مد نظر اندیشمندان و صاحبنظران حوزه اقتصادی و دولتمردان بوده و سعی شده است تا در این حوزه شیوه هایی مورد توجه قرار گیرند که تا حد ممکن امکان فرار مالیاتی و سایر سوءاستفاده ها را کاهش دهند. با ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات به تمامی جنبه های زندگی بشر و ظهور دولت الکترونیکی به عنوان شکل نوینی از دولت، اجرای کلیه خدمات و فعالیت های دولت نیز به لحاظ الکترونیکی مورد توجه قرار گرفته و امروزه یکی از مهمترین مفاهیم در بحث دولت الکترونیکی، اخذ مالیات به شیوه های الکترونیکی یا همان مالیات ستانی هوشمند است.

نظام مالیاتی هوشمند، نظامیست داده مبنا که با دسترسی به بانک های اطلاعاتی جامع و بهره گیری از اطلاعات اقتصادی مودیان، ارزشمندترین و کلیدی ترین سرمایه را در اختیار داشته و با شفاف سازی رویدادهای مالی و شفافیت مالیاتی، مالیات را متناسب با ثروت، مصرف و سود اشخاص مطالبه و وصول می نماید و بدنبال ایجاد عدالت مالیاتی و رضایتمندی ذینفعان در جامعه می باشد.

نظام مالیاتی هوشمند، نظامیست مودی محور که با در اختیار داشتن پایگاه اطلاعات مودیان مالیاتی و امکان تعیین مالیات بر اساس اطلاعات واقعی سامانه های اطلاعاتی در اختیار، رابطه ممیز مالیاتی و مودی مالیاتی را به حداقل ممکن رسانده و با برچیده شدن شیوه علی الراس از نظام مالیاتی، ملاک تشخیص درآمد، اطلاعات واقعی و اسناد و مدارک مودی خواهد بود.

بنابراین سازمان امور مالیاتی در راستای وظایف محوله و ماموریت ذاتی خود، وصول مالیات بر مبنای عدالت با کمترین میزان تنش را بر اساس دو مولفه ی عدالت و کارایی در دستور کار قرار داده و با حداقل نمودن اعمال سلیقه و تمرکز بر دانه درشتها، مبارزه با فرار مالیاتی را با بهره گیری از شیوه ها و رویه های نوین در شناسایی مودیان جدید محقق ساخته است. این سازمان کارا و هوشمند با ورود قدرتمند و قانون مدار به قلمرو سوداگران و دلالان عرصه اقصاد خاکستری، راه را بر مالیات گریزان خواهد بست و با رعایت انصاف و اعطای معافیت و یا مشوق های مالیاتی در خصوص کسب و کارهای دانش بنیان و تولیدی و یا مشاغل خرد، بیشترین احساس رضایت و ارتقاء اعتماد عمومی و فرهنگ مالیاتی را محقق و به سمت ایده آل ترین شکل عدالت مالیاتی حرکت می نماید. امید است که تمامی ارکان تصمیم گیر و آحاد مردم جامعه، سازمان امور مالیاتی را در این مسیر پر پیچ و خم یاری نموده و با مشارکت فعال و حمایت های بی دریغ خود، در استقرار نظام مالیاتی هوشمند، داده مبنا و مودی محور نقش موثر و پویایی داشته باشند.

(اکبر براتی:رئیس گروه حسابرسی مالیاتی - دادیار انتظامی مالیاتی و مدرس مالیاتی)