خلاصه ی ارائه مقاله در چهارمین همایش ملی سواد رسانه ای کشور

این که هر فرد می تواند خبرنگار باشد نگرانی ها را مضاعف کرده است

این که هر فرد می تواند خبرنگار باشد نگرانی ها را مضاعف کرده است. این یک مزیت هایی دارد اما طیفی از اخبار جعلی را می توانند گسترش دهند. خیلی از افراد بر این گمان هستند که سواد رسانه را دارند در حالی که سواد رسانه ای فراتر از این است و قدرت تحلیل و تشخیص پیام خبر خیلی مهم است. سواد رسانه یا قدرت دسترسی، تحلیل، ارزیابی و انتقال اطلاعات و پیامهای رسانه ای در افزایش توانایی تشخیص اخبار جعلی موثر است. تشخیص اخبار جعلی، مجموعه ای از مهارت هاست که افراد به طور فعالانه برای قرار گرفتن در معرض پیام‎های جعلی از این شاخص ها استفاده کرده تا از صحت پیام ها آگاهی یابند. افراد برخوردار از تشخیص اخبار جعلی، در برابر اخبار جعلی، آسیب پذیری کمتری دارند. اخباری را که به منظور تاثیرگذاری بر آن ها طراحی و ارسال شده در سطوح مختلف مورد شناسایی قرار می دهند و قادر خواهند بود آگاهی بیشتری در مواجهه با آنان داشته باشند و این مهارت ها را به کاربران آموزش دهند. مهم ترین وظیفه افراد در برابر اخبار جعلی آن است که هر خبر یا اطلاعاتی را که دریافت می کنند، در مورد واقعیت و صحت آن فکر و مورد بررسی قرار دهند. همچنین نباید قبل از اطمینان کامل به خبری، آن را به اشتراک گذاشته و به بازنشر آن کمک شود. بنابراین بالا بردن سواد رسانه ای از موضوعات پر اهمیت در کاهش تولید اخبار جعلی است. سواد رسانه ای نوعی مهارت و درک شناختی و معرفتی است که بر اساس آن، مخاطب می تواند به شناخت تولیدات متنوع رسانه ای در عصر حاضر و در زمینه های مختلف وسایل ارتباط جمعی پی ببرد. سواد رسانه در انسان توانایی تشخیص دروغ از حقیقت را اعطا می کند و همواره کمک می کند که راحت تر اخبار را اعتبار سنجی کند. سهم سواد رسانه ای در فرهنگ جامعه بسیار اندک است و این امر موجب نگرانی شده است؛ دانشجویان و دانش آموزان باید پیوسته آگاهی هایشان را افزایش دهند تا برداشت های سطحی از پیامها نداشته باشند و درواقع هدف نیز، افزایش درک و دانش افراد نسبت به تفسیرهاست. جستجوی حقیقت در میان انبوهی اطلاعات نادرست در رسانه های اجتماعی و رسیدن به کاملترین درک، از دستاوردهای یادگیری سواد رسانه ای است. توجه به منبع خبر، توجه دقیق به تیتر، تشخیص حس نهفته در خبر، بررسی زمینه اجتماعی خبر، چک کردن میزان باورپذیری خبر و داشتن نگاه کنجکاوانه در برخورد با خبر می تواند به کشف واقعیت خبر کمک کند.

الهام خسروی پور(پژوهشگر - کارشناسی ارشد مدیریت منابع انسانی)

(خلاصه ی ارائه مقاله در چهارمین همایش ملی سواد رسانه ای کشور - دانشگاه امام صادق(ع) - دی ماه 1401)