دفاعیه ارشد: مفهوم هویت و حافظه در اندیشه ی دریدا؛ خوانشی از آثار نقاشی واحد خاکدان

مفهوم هویت و حافظه در اندیشه ی دریدا؛ خوانشی از آثار نقاشی واحد خاکدان روز پنجشنبه، 10 اسفند، 1402 توسط موسسه آموزش عالی هنر شیراز در شهر شیراز استان فارس برگزار می شود.

چکیده به عقیده ی ژاک دریدا هویت چیزی مشخص و قطعی نیست، بلکه شبکه ای در هم تنیده است که لایه های گوناگون آن بعلت ویرانی حافظه به سادگی از هم گشوده نمی شوند. با اتکا به این دیدگاه و با توجه به جایگاه بااهمیت واحد خاکدان(۱۳۲۹)، به عنوان نقاش فراواقع گرای هنر معاصر ایران، و با در نظر گرفتن این نکته که تاکنون خوانشی عمیق از نقاشی های وی صورت نپذیرفته، اهمیت تحلیل عناصر بصری موجود در آثار وی مطرح می شود. بحث اصلی این پژوهش شامل دو بخش است. ابتدا مفاهیم "هویت" و "حافظه" از منظر دریدا مورد کنکاش می گیرند و سپس در بخش دوم هفت اثر منتخب از آخرین دهه ی کاری واحد خاکدان، نقاش معاصر ایرانی با رویکرد مفاهیم دریدایی مورد تحلیل قرار می گیرند. بر این اساس، مساله پژوهش حاضر، درک قابلیت های تحلیل دریدایی با تکیه بر مفاهیم هویت و حافظه در زبان تصویری نقاشی های موردی واحد خاکدان است. به نظر می رسد تحلیل آثار نقاشی خاکدان با استفاده از عناصر رنگ، فرم و نمادها، نشان می دهد که چگونه هویت فردی و جمعی از طریق تفسیر و تعامل عناصر نقاشی قابل تعمیم به فلسفه ی دریدا هستند. همچنین، بازگو می کند که تفسیر هر بیننده بر اساس تجربه و زمینه ی شخصی خود متفاوت است و این خوانش های متنوع می توانند به درک عمیق تری از اندیشه ی دریدا و مفاهیم هویت و حافظه و آثار نقاشی واحد خاکدان کمک کنند. پژوهش حاضر به لحاظ روش توصیفی تحلیلی با اتکاء به داده های مکتوب برآمده از آثار دریدا و شارحین اندیشه ی او و نیز بررسی آن ها در آثار منتخب خاکدان صورت گرفته و بدین واسطه ابعاد تازه ای از تفسیر و خوانش از این آثار را ارائه کرده است. از آنجا که تطابق کاملی بین عناصر موجود در آثار خاکدان و رویکرد ژاک دریدا وجود دارد، بنابراین، آثار وی کاملا با استناد به این رویکرد قابل خوانش است و می تواند زمینه ساز خوانش مشابه در سایر آثار نقاشی معاصر ایرانی باشد. واژگان کلیدی: ژاک دریدا، هویت، حافظه، نقاشی معاصر ایران، واحد خاکدان.
معرفی سخنرانان: نگارنده : مریم فراز استاد راهنما : دکتر علی اکبر جهانگرد استادان داور : مطهر فرخی - ندا غیاثی