ماهیت قوانین برنامه توسعه در نظام حقوقی ایران

نظام برنامه ریزی توسعه آمیخته ای از مفاهیم توسعه، برنامه ریزی و مقررات گذاری است که در نهایت در قالب یک ماهیت حقوقی واحد بروز و ظهور می یابد. از جمله ابهامات نظام قوانین برنامه ی توسعه در ایران این است که آیا قوانین مذکور ماهیت مستقلی از مصوبات دیگر مجلس شورای اسلامی دارند یا خیر. از جمله آثار ماهیت مستقل این قوانین، این است که صرفا گزاره های منطبق با این ماهیت، قانون گذاری گردد و بالتبع، در صورت تخطی از آن با پیش بینی ابزار کنترلی نظیر آنچه در مورد احکام غیربودجه ای وجود دارد، مانع ورود اینها به نظام حقوقی گردد. برخی، قوانین برنامه ی توسعه را دارای ماهیت قانونی نظیر سایر قوانین و برخی آن را نوعی سیاست گذاری تلقی می کنند. در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی ثابت شده است که این قوانین دارای ماهیت بینابینی اند؛ از یک سو بسیاری از ویژگی های قانون را دارند و از سوی دیگر واجد اوصاف سیاست گذاری اند و علاوه بر آنها، دارای ویژگی های منحصربه فردی نیز هستند. قوانین برنامه به مثابه سیاست هایی کمی و سنجش پذیرند که در ظرف قانون حقوقی شده اند و لذا به آنها ماهیت برنامه ای اطلاق می گردد. اقتضای ماهیت برنامه ای این قوانین، برنامه ریزی در راستای اسناد بالادستی و اجتناب از تقنین و مداخله در قوانین دائمی دیگر است.  

کلیدواژه ها:

قانون ، سیاست گذاری ، برنامه ، قوانین برنامه ی توسعه ، ماهیت برنامه ای