معیار ارزش اکثریت و انواع آن در نگاه قرآن کریم

اهمیت و نقش مردم در حکومت اسلامی چه از نظر دخالت در امور و چه از نظر مسئولیت حکومت در برابر آنها بسیار مهم است. اما آیا همه اینها به این معنی است که اکثریت همیشه ملاک شناسایی حق از باطل است این سوال مهمی است که باید جواب داده شود. آن چنان که آیات قرآن بیان می فرماید و تجربه تاریخ هم آن را تایید می کند. متاسفانه اکثریت مردم همیشه در راه حق و طرفدار حقیقت نبوده اند. قرآن در موارد زیادی از اکثر مردم شکوه و شکایت می کند و آنها را به خاطر فرار از حق و مخالفت با انبیاء و اولیاء الهی مورد نکوهش و تقبیح قرار داده است. به موازاتی که قرآن و روایات از اکثریت منحرف نکوهش کرده است، از اقلیت طرفدار حق ستایش و تمجید کرده و از آنان خواسته است که هرگز به خاطر کمی افراد دجار ضعف و تردید نشوند و از امواج اکثریت هراسی به دل راه ندهند، بلکه استوار و پرتلاش از حق دفاع کنند. اصولا استقامت و پایداری در چنین شرایطی، نشانه قوت ایمان و اصالت اعتقاد است. معمولا آنان که ایمان و معرفت عمیقی ندارند از کثرت مخالفان دچار شک و تردید و هراس می شوند و یا جو غالب آنها را دگرگون می کند و سیلاب اکثریت آنها را با خود می برد. قرآن کریم در موارد متعددی کثرت را مذمت کرده است؛ از این رو از دیدگاه قرآن ملاک حق و باطل نمی تواند اکثریت جامعه باشد، بلکه ذات کار از حیث ناپسندی و پسندگی نزد عقل (حسن فعل) و انگیزه درونی فاعل آن (حسن فاعلی)، ملاک حق یا باطل است. مقاله حاضر سعی بر این دارد تا حقیقت قرآن و معیارهای اساسی آن را از نظر قرآن بررسی نماید.

کلیدواژه ها:

اکثریت ، قرآن ، مشارکت ، حق و باطل