ارتباط و نمادگرایی آب در اسطوره ضحاک

آب در همه ی فرهنگ ها و به خصوص در اعتقادات ایرانیان یکی از ارکان اصلی آفرینش و مقدس ترین عنصر طبیعت شمرده می شود. از دیگر سو ضحاک به عنوان بحث برانگیزترین شخصیت اسطوره ای و حماسه ی ملی همواره مورد توجه کارشناسان و پژوهشگران بوده است. او با بسیاری از اساطیر جهان قابل قیاس است اما با واکاوی دقیق تر این اسطوره و بررسی جنبه های مختلف داستانی او از جمله خلقت ضحاک، ارتباطش با حیوانات، قربانی و تطابق اعصار باستانی می توان همانگونه که پیش از این هم گمان می رفت او با عناصر طبیعت پیوند داشته باشد ارتباط مهم و ساختارمندی میان او و عنصر آب کشف نمود. چنانچه آب دارای دو وجه مقدس/پاکیزه و مخرب/آلوده است ضحاک نیز دو روی خود را در اسطوره پنهان نموده است. در این جستار با تجزیه و تحلیل ابیات شاهنامه و بهره گیری از منابع معتبر شاهنامه شناسی، اسطوره شناسی، تاریخی و دینیبه بررسی این ارتباط پرداخته و در آخر به لحاظ ریشه شناسی، نمادگرایی و تعابیر نمادین و رمزی بر اساس شواهد و قراین موجود نتیجه گیری شده است.

کلیدواژه ها:

اژی دهاک ، ضحاک ، آب ، اساطیر ایران ، شاهنامه فردوسی