اعتلای حقوق بشر با حفظ حرمت و حریت انسان در نظام تربیت علوی: نگاهی به نهج البلاغه

این مقاله -که در قالب گزاره هایی ارائه گردیده در پی آن است که یکی از اساسی ترین اندیشه های موثر بر تعلیم و تربیت را -که بیشترین تاکید را بر حقوق بشر دارد. در سیره و کلام امیرمومنان علیه السلام و بویژه در نهج البلاغه جستجو و بررسی کند و به این نکته اشاره کند که آنچه تربیت علوی (نظام تربیتی امام علی علیه السلام) می نامیم نه تنها نمونه اعلای رعایت حقوق بشر است بلکه می تواند آن را اعتلا بخشیده و مرزهای آن را گسترده کند. فرضیه مقاله این است که حفظ حرمت و حریت انسان، چونان اندیشه ای اساسی در 1- درک حقوق بشر 2- به رسمیت شناختن و نیز 3- تحقق اهداف و 4- اعتلای آن، مبنای گفتار و کردار امام علیه السلام در عرصه های گوناگون -بویژه در زمینه تربیت افراد انسانی و نیز سیاستگذاری در جامعه انسانی- بشمار می رود. برای مدلل نمودن این فرضیه، از روش های مربوط به فهم متن بهره گیری شده است و شواهدی از کلام امام علی علیه السلام در نهج البلاغه این استدلال را کامل نموده است. نگارندگان با تکیه بر متن نهج البلاغه –که سندیت آن از پیش چونان پیش فرض پذیرفته شده است- و بر مبنای فهم خود از متن، به صورت بندی چند گزاره پرداخته اند که جمع بندی آنها نشانگر محوریت دو اندیشه آزادی خواهی (حفظ حریت) و انسان گرایی (حفظ حرمت) نزد امیرمومنان علیه السلام در عرصه تربیت افراد انسانی و نیز سیاستگذاری فرهنگی و تربیتی در جامعه انسانی است .

کلیدواژه ها:

امام علی علیه السلام ، تربیت علوی ، نهج البلاغه ، حقوق بشر ، آزادی خواهی (حفظ حریت) ، انسان گرایی (حفظ حرمت)