مطالعه تنوع مورفولوژیکی گیاهان موتانت نسل (M(2 رقم هاشمی در پاسخ به تنش خشکی

برنج غذایی اصلی و مهم بیش از نیمی از جمعیت رو به رشد جهان است که بیش از 20 درصد کالری مصرفی این جمعیت رو به رشد راتامین می کند. القای جهش از جمله روشهای ایجاد تنوع ژنتیکی در برنج برای بهبود مقاومت به تنش های محیطی است. به منظورمطالعه تاثیر تنش خشکی بر برخی صفات مورفولوژیکی گیاهچه های موتانت EMS نسل (M(2 برنج هاشمی ، بررسی تنش خشکی القایی به وسیله پلی اتیلن گلایکول 6000 در سطح 10 - بار در قالب طرح فاکتوریل کاملا تصادفی انجام شد. نتایج تجزیه واریانس صفات موردمطالعه نشان داد که اثر خشکی، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × خشکی بر صفات طول ساقه، طول ریشه، وزن تر ریشه، وزن خشک ساقه وزن خشک ریشه و نسبت طول ریشه به طول ساقه، نسبت وزن تر ریشه به وزن تر ساقه معنیدار بود. در حالیکه اثر خشکی، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × خشکی بر صفات وزن تر ساقه و نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک ساقه معنی دار نشد، به این معنی که محیط تنش و نرمال برروی صفات مذکور اثر یکسانی داشته است. بر اساس نتایج حاصل از ارزیابی فنوتیپی گیاهان موتانت مشخص شد که اینگیاهان در برابر تنش خشکی در ضمن حساسیت کلی و کاهش رشد، تنوع مناسبی وجود داشته و ژنوتیپهای موتانت در برابر این فشارمحیطی واکنش نشان میدهند. در واقع ژنوتیپهای موتانت (M(29), M(122), M(61 بهترین عملکرد را در صفات وزن تر و خشک ریشه، وزن تر و خشک ساقه، طول ساقه و طول ریشه در سطح تنش داشتند و به عنوان متحملترین ژنوتیپ ها شناسایی شدند. همچنین ژنوتیپ هایموتانت (M(22), M(106), M(204 نیز با داشتن حداقل عملکرد در سطح تنش به عنوان حساس ترین ژنوتیپ ها معرفی شدند. بنابراین، با توجه به این نتایج به منظور اصلاح و تولید ارقام مقاوم به تنش خشکی در برنامه های اصلاحی می توان از ژنوتیپ های موتانت مقاوم مورد مطالعهجهت معرفی ارقام مقاوم برنج استفاده کرد.

کلیدواژه ها:

خشکی ، اتیل متان سولفانات ، موتاسیون ، تنوع مورفولوژیکی ، برنج ، تنش