بررسی اثرات کیفیت آب آبیاری بر روی محصولات کشاورزی دزفول

این مطالعه به منظور بررسی اثرات کیفیت آب آبیاری بر محصولات کشاورزی در طول 12 فصل زراعی در دوره زمانی 1383 تا 1395 در دزفول انجام گرفت. بدین منظور چهار محصول مهم کاهو، گندم، ماش و گوجهفرنگی که دارای بیشترین سطح زیر کشت در دزفول بودند، انتخاب شدند. داده های مربوط به هدایت الکتریکی، pH، سولفات، کربنات، کلر، کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم و نسبت جذب سدیم در آب آبیاری و میانگین عملکرد و کل تولید سالانه گردآوری شدند. در طول سالهای 1383 تا 1395 تغییرات قابل توجهی در بین سطح زیر کشت این محصولات مشاهده شد، ولی عملکرد تقریبا از نوسانات کمتری برخوردار بود. در طول این دوره سطح زیر کشت کاهو، گندم، ماش و گوجه فرنگی به ترتیب بین 0/4 تا 7/9، 27/1 تا 42/7، 0/1 تا 5/6 و 1/6 و 6/9 هزار هکتار و میانگین عملکرد برابر با 33/1، 3/7، 1/3 و 34/9 تن در هکتار بود. نکته مهم در برخی موارد مانند سالهای زراعی 1388- 86؛89،1385، 1389؛90، 1391؛92 و 1394-95 رابطه معکوسی بین عملکرد با سطح زیر کشت بوده است، که احتمالا به این دلیل بوده است که در این سالها با افزایش قابل توجه سطح زیر کشت، حجم آب مطلوب برای زراعت محصولات کاهش پیدا کرده است و در نتیجه عملکرد افت قابل ملاحظه ای داشته است. با این حال، کیفیت آب آبیاری در طول این سالها بهطورکلی تغییرات قابل توجهی نداشته است، بنابراین، عمده تغییرات عملکرد را میتوان به کمیت آب قابل دسترس، عوامل مدیریتی مزرعه و شرایط اقلیمی نسبت داد. در سال زراعی 1386-87 شوری آب مزارع گندم نسبت به سالهای دیگر بالاتر بوده، و سبب شده است سطح زیر کشت و عملکرد گندم کاهش یابد . در سال زراعی 1385- 86 نیز آب آبیاری حاوی مقادیر بسیار زیادی سولفات، کربنات، سدیم، پتاسیم و نسبت جذب سدیم بوده است که موجب شده است در سال زراعی بعدی سطح زیر کشت و عملکرد به شدت کاهش یابد.

کلیدواژه ها:

شوری ، کاهو ، گندم ، گوجه فرنگی ، ماش.