تاثیر کمبود آب برمحتوای نسبی آب برگ، شاخص های فلورسانس کلروفیل و عملکرد دانه چهار رقم لوبیا چیتی

سابقه و هدف: لوبیا چیتی گیاهی حساس به تنش خشکی است، در عین حال در این گیاه از لحاظ مقاومت به خشکی، تنوع ژنتیکی مشاهده می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر تنش خشکی بر محتوای نسبی آب برگ، شاخص های فلورسانس کلروفیل و عملکرد دانه ی ارقام لوبیا چیتیL.) vulgaris (Phaseolus کشت شده در استان زنجان اجرا گردید. مواد و روش ها: این پژوهش به صورت کرت های خرد شده بر پایه ی بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار، در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام شد. سطوح آبیاری شامل شاهد و تنش خشکی در کرت های اصلی و ارقام لوبیا چیتی شامل محلی خمین، صدری، Ks21193 و Ks21189 در کرت های فرعی قرار داده شدند. در این آزمایش محتوای نسبی آب برگ، فلورسانس کمینه، فلورسانس بیشینه، فلورسانس متغیر، عملکرد کوانتومی فتوسیستم II و عملکرد دانه اندازه گیری شدند. یافته ها: بر اساس نتایج به دست آمده اثر تنش خشکی در تمام صفات به جز فلورسانس بیشینه و بر هم کنش تنش خشکی در رقم برای تمام صفات به جز فلورسانس کمینه و فلورسانس بیشینه معنی دار بود. در این آزمایش مشاهده شد که میزان محتوای نسبی آب برگ، فلورسانس متغیر، عملکرد کوانتومی فتوسیستم II و عملکرد دانه در ارقام در شرایط تنش خشفکی به طور معنی داری کمتر از شاهد بود. محدودیت آبی عملکرد کوانتومی فتوسیستم II را به دلیل افزایش F0 (فلورسانس حداقل یا کمینه در شرایط سازگار شده با تاریکی) و کاهش Fm (فلورسانس حداکثر یا بیشینه در شرایط سازگار شده با تاریکی) کاهش داد. نتایج به دست آمده نشان داد که رقم Ks21189 از بیشترین محتوای نسبی آب برگ (24/74 درصد)، فلورسانس متغیر (2046) و عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (70/0) در شرایط تنش خشکی برخوردار بود. در ضمن میزان کاهش محتوای نسبی آب برگ و عملکرد کوانتومی فتوسیستم II در رقم Ks21189 در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد کمتر بود. همین رقم حداکثر عملکرد دانه (6/741 کیلوگرم در هکتار) را در شرایط تنش داشت. این مسئله نشاندهنده ی مقاومت رقم Ks21189به تنش خشکی و تحریک این رقم به افت کمتر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II در شرایط محدودیت آب می باشد. کمترین محتوای نسبی آب (8/51 درصد)، فلورسانس متغیر (5/1245)، عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (63/0) و عملکرد دانه (1/503 کیلوگرم در هکتار) در کرت هایی برآورد گردید که رقم صدری تحت شرایط تنش رطوبتی به کار برده شد. ژنوتیپ صدری با کاهش عملکرد 18/80 % حساس ترین ژنوتیپ به کمبود آب بود. نتیجه گیری: بررسی ضرایب همبستگی، نشان گر همبستگی مثبت و معنی دار، محتوای نسبی آب برگ، فلورسانس بیشینه، فلورسانس متغیر و عملکرد کوانتومی فتوسیستم II با عملکرد دانه می باشد. لذا چنین به نظر می رسد ارقامی که بتوانند در شرایط تنش خشکی پایداری محتوای نسبی آب برگ و عملکرد کوانتومی فتوسیستم II را حفظ کنند، به دلیل برخورداری از سرعت فتوسنتز بالاتر، از عملکرد دانه بیشتری برخودار خواهند بود.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، عملکرد کوانتومی فتوسیستم II ، فلورسانس متغیر ، Ks21189