بررسی رفتار ترک خوردگی رسوبات سد سپیدرود در تولید محصولات سفالی

انباشته شدن مخازن سدها از رسوبات از مهم ترین دغدغه های موجود در زمینه مدیریت و نگهداری سدها است؛ و برای ادامه حیات مفید سد باید تدابیر لازم جهت برداشت این رسوبات اندیشیده شود. در حال حاضر در کشور ما برای رهایی از این مشکل رسوبات با استفاده از نیروی هیدرودینامیکی آب از مخازن تخلیه می شوند که این روش علاوه بر آسیب رساندن به سازه سد خطرات زیست محیطی برای اکوسیستم طبیعی پیرامون ساختگاه به همراه دارد. چنانچه این رسوبات به روش صحیح و غیر مخرب استخراج گردیده و به عنوان مصالح با ارزش افزوده مورد استفاده قرار گیرند، علاوه بر افزایش حجم مفید مخزن سد، می توان از این منبع خدادادی و پایان ناپذیر بعنوان ماده خام در صنعت آجر، کاشی و سفال استفاده نمود. رسوبات انباشته شده در مخزن سد سپیدرود شرایط لازم برای بهره برداری در صنایع مذکور را دارند. در این مطالعه ویژگیهای انقباض و ترک خوردگی نمونه های خشت رسی مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا نمونه های خاک بدست آمده از مخزن سد مورد آزمایشات طبقه بندی و حدود آتربرگ قرار گرفته اند و پس از کانی شناسی و طبقه بندی رسوبات، بخش ماسه ای به روش مکانیکی و بخش های سیلتی و رسی به روش رسوب گذاری تفکیک گردید. سپس با طرح ترکیبات مختلف خاک، نمونه های مصنوعی با درصد های مختلف رس، سیلت و ماسه بدست آمد. با انجام آزمایش تعیین حدود آتربرگ و انقباض نمونه ها تغییرات انقباض خشک شدگی نمونه ها بر حسب درصدهای ماسه، سیلت و رس موجود در خاک بررسی شده و طرح اختلاط بهینه حاصل گردید. جهت بهبود خواص انقباضی نمونه ها خاک اره به عنوان ماده افزودنی با نسبت های مختلف به ترکیبات قبلی اضافه شده و حدود انقباض ترکیبات جدید اندازه گیری شد. مشاهده گردید که افزودن خاک اره سبب کاهش انقباض خشک شدگی در تمامی نمونه ها می گردد. همچنین حساسیت پارامترهای انقباض و خشک شدگی خاک نسبت به ترکیبات مختلف مورد بررسی قرار گرفت.

کلیدواژه ها:

سد سپیدرود ، رسوبات حوضچه سد ، مصالح ساختمانی ، آجر رسی ، حدود آتربرگ