شناسایی ژنوتیپ های برتر و دیربرگده گردو (Juglans regia L) در برخی مناطق شمالی استان همدان، ایران

سرمای دیررس بهاره یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید گردو در ایران میباشد، به طوریکه هر ساله خسارات جبران ناپذیری را به این صنعت وارد میکند. بهترین راهکار برای مقاله با سرمای دیررس بهاره، بهره برداری از تنوع ژنتیکی در راستای دستیابی به ارقام دیربرگده میباشد. این مطالعه با هدف شناسایی ژنوتیپ های دیربرگده با خصوصیات مطلوب پومولوژیک طی سالهای 1395-1397 در برخی مناطق شمالی استان همدان انجام گرفت. در قدم اول و پس از تعیین مراکز اصلی پراکنش گردو در شمال استان همدان، تعداد 101 ژنوتیپ با منشاء بذری انتخاب و پلاک کوبی گردید. همزمان با شروع فصل رویشی ثبت خصوصیات فنولوژیک، مورفولوژیک و پومولوژیک براساس توصیف نامه های بین المللی IPGRI( و )UPOV صورت پذیرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که تنوع ژنتیکی بالایی در بین ژنوتیپهای مورد مطالعه گردو وجود داشت. براساس نتایج حاصل از دو سال ارزیابی مورفولوژیک، 7ژنوتیپ برتر و دیربرگده HaRaGaD1(، HaRaGaD2، HaRaGaD3، HaRaGaD4، HaRaGaD5، HaRaGaD6 و)HaRaGoD7 شناسایی شد، که ژنوتیپ HaRaGaD7 با 25 روز تاخیر نسبت به ژنوتیپهای دیگر دیربرگدهترین ژنوتیپ بود. مطالعات نشان داد که ژنوتیپهای دیربرگده شناسایی شده در هر دوسال ارزیابی، با وجود سرمای دیررس بهاره، دچار خسارت سرمازدگی نشدند . همچنین براساس نتایج بررسی صفات پومولوژیک، وزن میوه و مغز ژنوتیپهای دیربرگده شناسایی شده به ترتیب بین 8/82-15/24 گرم و 5/06-8/24 گرم متغیر بود. همچنین دامنه تغییرات درصد مغز بین 48/57-62/16 درصد و ضخامت پوست سخت آنها بین 0/93-1/15 میلی متر متغیر بود. بهطور کلی، ژنوتیپهای برتر و دیربرگده شناسایی شده در این تحقیق، بهدلیل دارا بودن خصوصیات مورفولوژیک برتر میتوانند در برنامه های بهنژادی بعدی گردو و در جهت معرفی ارقام تجاری و دیربرگده استفاده شوند.

کلیدواژه ها:

سرمای دیررس بهاره ، ژنوتیپهای دیربرگده ، توارث پذیری بالا ، همدان ، وزن میوه