پیش بینی خطر بروز لیشمانیوز جلدی روستایی در استان یزد با توجه به تغییرات پارامترهای اقلیمی در افق 2030

زمینه و هدف: استان یزد واقع در بخش مرکزی ایران یکی از مهمترین کانونهای اندمیک لیشمانیوز جلدی روستایی است. با توجه به تغییر پارامترهای اقلیمی و محیطی و تاثیر این پارامترها در روند بیماری لیشمانیوز جلدی، هدف از این مطالعه، بررسی و پیش بینی اثرات تغییرات پارامترهای اقلیمی بر پراکنش بالقوه گونه ناقل و مخزن اصلی بیماری لیشمانیوز جلدی روستایی در استان یزد با استفاده از متغیرهای اقلیمی و محیطی موجود در زمان کنونی )1950_2000( و آینده )2030( با استفاده از سناریوهای مختلف تغییرات اقلیمی میباشد.روش کار: داده های گذشته ثبت شده موارد مثبت لیشمانیوز جلدی در مرکز بهداشت استان یزد در یک دوره یازده ساله، از سال 1386 تا 1396 در سطح شهرستانها جمع آوری شد. با توجه به مطالعات قبلی انجامشده در استان یزد، داده های مربوط به hlebotomus papatasi و Rhombomys opimus، ناقل و مخزن اصلی لیشمانیوز جلدی روستایی، از این مطالعات استخراج و وارد بانک اطلاعاتی شد. برای پیش بینی نیچ‎های اکولوژیکی مناسب با استفاده از اقلیمی و محیطی، از نرم افزارهای ArcGIS10 و مدل MaxEnt استفاده شد. نتایج تحقیقات قهرمان و همکاران در موسسه تحقیقات اقلیمی در مشهد در سال 1395 مبنای انتخاب مدل GCM قرار گرفت. مدل اقلیمی BCC-CSM1-1(m) تحت دو مسیر مختلف CR4/5( و ) CR8/5 با کیفیت توان تفکیک مکانی 30ثانیه )حدود یک کیلومترمربع( جهت بررسی زمان حال و وضعیت آینده پراکندگی ناقل و مخزن بیماری انتخاب شد. جهت دسترسی به داده های این شاخصها برای زمان جاری )1950_2000( و زمان آینده )2030( به ترتیب به سایتهای Www.worldclim. rل و Www.ccafs.cgiar.org مراجعه شد.نتیجه گیری:با توجه به بروز سالانه لیشمانیوز جلدی روستایی در طول دوره مطالعه، نتیجه گیری میشود که این بیماری در سالهای اخیر به جنوب استان منتقل شده است، به عبارت دیگر، شیوع لیشمانیوز جلدی روستایی در پنج سال گذشته در مناطق بافق، ابرکوه و خاتم افزایش یافته است. ازاینرو، یکی از دلایل ابتلا به بیماری همهگیر لیشمانیوز جلدی روستایی در پنج سال گذشته در بخش جنوبی استان یزد، به علت مصونیت بالای مردم در کانونهای شمالی مانند شهرستان اردکان و میبد است که در آن بیماری بیست سال پیش به وقوع پیوسته بود. دلیل دیگر، اقدامات کنترلی صورت گرفته در این مناطق و همچنین افزایش دانش مردم درباره چرخه بیماری و روشهای پیشگیری است.

کلیدواژه ها:

لیشمانیوز پوستی ، تغییر اقلیم ، پشه خاکی ، مخزن بیماری ، استان یزد