اجتماع اسباب و ضابطه تشخیص سبب ضامن در فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران

یکی از مهم ترین موضوعات مطروحه در بحث مسئولیت مدنی اجتماع دو یا چند عامل در ایراد خسارت است. گاه ممکن است در وقوع خسارت عوامل متعددی نقش داشته باشند که در چنین مواردی تشخیص عامل مسئول از بین این عوامل و ملاک ارزیابی خسارت بسیار با اهمیت و در عین حال دشوار و پیچیده است. قانون گذار در قانون جدید در فرض اجتماع اسباب در ابتدا به مانند قانون سابق تقدم تاثیر سبب را ضابطه تشخیص سبب مسئول معرفی کرده است اما با آوردن قیودی از این ضابطه عدول کرده و به مبانی متغایری متوسل شده است به گونه ای که حسب مورد گاه همه اسباب، گاه سبب مقدم در تاثیر و گاه سبب موخر در حدوث را ضامن می داند که به نظر می رسد در حقیقت بحث رابطه علیت در اجتماع اسباب طولی همچنان پیچیده و مبهم باقی مانده است چرا که پذیرش ضابطه سبب مقدم در تاثیر در بحث تعدد اسباب طولی قابل انتقاد است و با برخی از مواد همین قانون در تعارض است.

کلیدواژه ها:

سبب ، مسئولیت مدنی ، اجتماع اسباب ، اسباب لولی ، اسباب عرضی